Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
Sztukauczenia.Nauczycielijegowarsztat
obrazićsobie,żetenczłowiekjesttakdomyślnyiposiadatakądelikatność
uczuć.Bożebymmuchoćwspomniałotym…
Onsamodgadł,żemogętęsknićzadawnąsiedzibą,isamczuwałnad
przeprowadzeniemmoichgratów8.
Całewskazaniemetodycznesprowadzasiędosugestiiprzeczytania
tegofragmentuwspólnieinieinterpretowaniago,nawetwkontek-
ściewyraźnegotutematuprzyjaźni.Niewypowiadanezałożenie
nauczycielapoleganadostrzeżeniuwtymfragmenciezwykłego
dobrawdziałaniu,któretodobrozostajerozpoznanewpowieś-
ciowymświeciejakotakie.Mamnamyślikońcowewzruszenie
irefleksjęRzeckiego:
Możetosięwydakomuśśmiesznym,alejamiałemłzywoczach…
Patrzyłemnajegosurowątwarz,smutneoczyiprawieniemogłem
wyobrazićsobie,żetenczłowiekjesttakdomyślnyiposiadatakądeli-
katnośćuczuć9.
Naciemnymtlepowieściowychdramatówscenatajestchwilowym,
niefunkcjonalnymfabularnierozbłyskiem.Nicniemówioprob-
lematycepowieści,ohistorii,polityce,pozytywizmie,konfliktach
klasowych,ekonomiiimiłości.Jestfragmentemdobra,którenigdzie
inigdynieistniejewcałości,podczasgdyzłodajesiębeztruduwy-
tropićwkażdymmiejscupowieściowegoświata.JakpisałCharles
Baudelaire:flZłoczynisiębezwysiłku,naturalnie,zprzeznaczenia;
dobrozawszejestowocemjakiegośkunsztu”10.flKunszt”niejest
wprzypadkutejlekturyefekteminterpretacji.Toopisanawpo-
wieści,troskliwa,dyskretnapracadobro-czynnościWokulskiego,
którawłaśnietakzostajeodczytanaprzezRzeckiego.Nampozostaje
zachwyt,którybyćmożepobudzinasdonaśladującegodziałania,
aletanadziejawykraczapozahoryzontlekcji.Naszymskromnym
zadaniemjestsprawić,abyliterackifragmentdobrarozbłysnąłna
chwilęnaciemnymtlepowszechnejrozpaczy.Nieonaiwnytriumf
tuchodzi.Dojrzałość,jakucząJanodKrzyżaiBlaisePascal,jest
gotowościądofazyżyciawflnocyciemnej”itakiobrazegzystencji
współtworząlekturaszkolnaorazjejkanonicznetematylekcyjne.
Niezastąpionarolanauczycielaliteraturypoleganawskazaniujas-
nychpunktównaciemnymtleszkolnychtekstów.Pięknieimądrze
8
B.PrUs:Lalka.T.1—2.Oprac.J.Bachórz.Wrocław1991,s.249—251.
9
Ibidem,s.251.
10
Ch.BaUdelaire:Malarzżycianowoczesnego.W:Idem:Rozmaitościestetycz-
ne.WstępiprzekładJ.GUze.Gdańsk2000,s.338.