Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
Sztukauczenia.Nauczycielijegowarsztat
Wzasadniczejczęścitekstyczytanewszkoletolekturazła.Ce-
lowoprowokujętęhomonimięontologiczno-aksjologiczną—jako
czytaniezłaizłeczytanie.Niemamnamyślijedynietematycznej
imoralnejtreścilekturkanonicznych,alebardziejjeszczekano-
niczneodczytania,którekoncentrująsięnaciemnejstronielitera-
tury;eksponujązło,upadek,kryzys,katastrofę,zagładęitp.jako
nobilitowanetematylektury.Tymczasempodmiotemtakiejlektury
jestbardzomłodyczłowiek,którynietyleniemoże,coniema
prawamoralnegodoprzejęciawiększościtychtreściiwypełnienia
ich,zpomocąwyobraźni,uczuciemimyślą.Rzeczjasna,lektura
rozpaczynieowocujeodrazurozpaczą,sprzyjajednakflłatwemu
nihilizmowi”,rozpaczyukradzionej,cytowanej,przejętej,czysto
werbalnej.Bogactwonowychjęzykówinterpretacjiniezmieniło
tejdominacjitematycznejlekcjipolskiego.Niepróbujęsugerować,
abyśmydokonalirewizjikanonuszkolnegoiwprowadzilitamteks-
tyjednoznaczniekrzepiąceikatechetyczniepoprawne.Chodzimi
oto,abynalekcjachbyłateżlekturadobra.Olekturzejakodobru
pisałWayneBooth:flCzytampowieśćitraktujętonietylkojako
przyjemność,alejakodobro.Staramsiędojść,jakiecechyczyniąją
takądlamnie:jestpiękna,zwarta,harmonijna,koherentna,orygi-
nalna,nowalubryzykancka.Alboteżczynicośtakiegozemną,że
terazjamyślęopotrzebiedziałania:pogłębiłamojedoświadczenie,
wzmogłamojąwrażliwość,sprawiła,żemojesądysądojrzalsze,
pocieszyłamnie,wstrząsnęłamną,»zerwała«mojąznajomośćze
słowemiświatem,służyłarewolucji,stabilizowałamojąchwiejną
polis.[…]Następnykrokjestprawienieunikniony:owodobrojest
nietylkojakimśdobrem[agood—K.K.],aletymdobrem[thegood],
któremucałasztukapowinnasłużyć”6.
Zanimjednakuczniowiepojmątodobro,jesteśmynalekcji,na
którejomówiliśmykolejnywariantrozpaczy,pomnażającwnich
poczucie,żewybitnaliteraturaukazujeświatjakomiejscezłe,
akażdakolejnalekturautwierdzauczniawtymprzekonaniu,które
FryderykNietzscheokreśliłjakonarastanieciemności,pytającgło-
semczłowiekaoszalałego:flCzyniepozimniało?Czynienadchodzi
ciąglenocicorazwięcejnocy?”7.Niemasprzecznościmiędzyek-
statycznymstylemfilozofaanauczycielemrealizującymlekcjępol-
skiego.Obajwiodąswoichuczniówdoprzekonania,żeczytanie,
myślenie,refleksjaoznaczająostateczniesmutek,żałość,melancho-
6
W.Booth:TheCompanyWeKeep.AnEthicsofFiction.Berkeley1988,s.52.
Tłumaczeniefragmentu—K.K.
7
F.Nietzsche:Wiedzaradosna.Przeł.L.Staff.Warszawa1907,s.168.
