Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Kowalski,A.Olczak(red.nauk.),Edukacjawprzebiegużycia,Kraków2010
ISBN:978-83-7587-347-4,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010
D.Waloszek,Ontologiadzieciństwa
17
Kantsugerował,bypozostawićdzieckuswobodę,aletak,bynieogranicza-
łotowolnościinnych.Należymupokazywać,żecelemożeosiągnąćprzy
udzialeinnych,orazprzekonywaćjedoobowiązkuograniczaniawłasnej
wolności7.Doroślijednakodzawszeprzejawialisilnąpotrzebępanowania
naddzieckiem,wzwiązkuzczymzkoncepcjiwychowaniawybieranoto,
coodpowiadałotemuzapotrzebowaniu.Podobniestałosięzpropozycją
J.J.Rousseauczyinnychfilozofówtamtegoczasu.XVIIIwiekokazałsię,
jakoceniaN.Postman8,przełomowymwwielusferachżycia,cywilizacji,
wtymtakżedladzieciństwa.
3.XIX-wiecznaideapostępu,mimopracyupodstawipracyorganicznejre-
alizowanejprzeciwciemnocieizacofaniucywilizacyjnemu,spowodowała
bezprecedensowewykorzystywaniedziecijakotaniejsiłyroboczej,wwielu
regionachPolskiiświatamającemiejscedodziś.Dzieciństwutamtegoczasu
możnaprzydaćokreślenie„zniewolone”
.WhistoriidzieckaXIXwiekzapi-
sałsięźle.Określonogojakonajbardziejzagrażającymatceidziecku.Mimo
to,właśniewtymwiekuopracowanozasadyzinstytucjonalizowanejopieki
edukacyjnejizdrowotnejdzieci,obecnewświadomościspołecznejdote-
raz.Pomijającfilozoficznepoglądynaczłowieka,nażycie,niezaprzeczalnie
ważnedlarozmowyodzieckusąosiągnięciaH.Pestalozziego,F.Frobla,
M.Montessorii,J.W.Dawida,E.KeyczyM.Weryho-Radziwiłłowiczowej.
Ichdziałalnośćitwórczośćtworzyłyklimatdlazmianwmyśleniuowar-
tościdzieciństwarządzącegosięwłasnymiprawami,aniestanowiącego
jedynietreninguprzedoczekiwanądorosłością.
4.XXwiekokreślonojakozagrażającydzieciństwu.Charakteryzowałgonaj-
wyższywskaźnikdzieciobójstwa,umieralności,manipulowaniawyobraź-
nią,czynieniazdziecizakładnikówpostępu,szerzącysięgłód,choroby,bie-
da,patologie.Mimożedziecizdobyłyprawodowykształcenia,awidoczna
akceleracjawrozwojuwspółczesnychpokoleńspowodowała,żenabyłyone
sprawności(wkażdymzakresie)szybciejniżichrodzice,dostępdoedukacji
wPolscebyłograniczanyzrokunarok.XXwiekokreślonozaE.Keystule-
ciemdzieckaimiałsięonstaćczasemsymbolicznejirzeczywistejnaprawy
zławyrządzonegodzieckuwwiekachpoprzednich9.Zwróconouwagęna
szczególnośćdzieciństwa,nakruchośćdziecka,jegowiernośćdorosłym
izaufaniedoświata,któremożebyćpowodemjegonieszczęścia.Tworzący
naprzełomiewiekówpolskimalarz,rysownikigrafikokresuMłodejPol-
ski,W.Wojtkiewicz,przedstawiadziecisłabe,jakbychorowite,zmyślone,
patrzącenaświatzlękiem.Bezuśmiechu,radościirozbawieniagrająswoje
7Ibidem,s.54.
8N.Postman,WstronęXVIIIstulecia.Jakprzeszłośćmożedoskonalićnasząprzyszłość?,
tłum.R.Frąc,PIW,Warszawa2001.
9Por.E.Key,Stuleciedziecka,tłum.I.Moszczeńska,Żak,Warszawa2005;D.Waloszek
(red.),Nowestuleciedziecku,ODN,ZielonaGóra2001.
