Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
17
pośrodkuwyznaczonegoprzezwymienionetypykontinuum.Wtakimwypadku
większeznaczeniemaocenarelatywna–napodstawieliczbyiwagiodstępstw,
niektórerynkimożnauznaćzabardziejdoskonałeodinnych.
Niejestprzesadąstwierdzenie,żepoglądozaletachmechanizmurynkowego
jakomechanizmualokacjizasobówjestpodzielanyprzezwiększośćekonomi-
stów.Uniwersalizmmechanizmówrynkowychskłaniałczęśćekonomistówdo
wykorzystywaniagodoopisuwielufenomenówżyciaspołecznego.Jakwskazują
C.LeathersiJ.P.Raines(2008),samA.Smithstosowałgodoanalizyfunkcjo-
nowaniainstytucjikościelnych.Jegozwolennicywskazują,że„nieskrępowana
konkurencjachronikonsumentówprzedpolitycznymiwpływamigrupnacisku
orazskłaniaproducentówdodostarczaniadóbrorazusługwodpowiedniejcenie”
(Tirole2015,s.1665).Przekonanieotym,żeindywidualnedecyzjerynkowe
działającychjedyniewewłasnyminteresiepodmiotówprowadządorozwiązań
najkorzystniejszychzespołecznegopunktuwidzenia,wiązanejestzkoncepcją
tzw.niewidzialnejrękirynku.JakwskazujeJ.Tirole(2015),takipoglądmoże
byćnieuprawnionyzconajmniejtrzechniewykluczającychsiępowodów:niedo-
skonałościkonkurencji,zawodnościrynkuorazpokusyprzedsiębiorstwdo
zawyżaniakosztóworazdostarczaniaproduktówoniskiejwartości.Przegląd
historycznyrozważańekonomicznychdotyczącychzawodnościlub–odnoszącsię
doA.Smitha–niezbytsprawniedziałającejrękirynkuzawartyjestwartykule
S.G.Medemy(2007).Nato,żesamemechanizmyrynkumogąprowadzićdo
niechcianychkonsekwencjispołecznych,podważającnabytąwprocesiesocjali-
zacjiwrażliwośćspołecznąuczestniczącychwrynkupodmiotów,wskazywało
wieluekonomistów(BartlingiWeber2013,Besley2013,Bowles1998).
JakzauważaW.Giza(2013,s.106),kluczoweznaczeniedlawłaściwegozrozu-
mieniaideizawodnościrynkumatwierdzenieGreenwalda-Stiglitzasprowadza-
jącesiędodwóchczęści:1)niekompletnerynki,naktórychwystępujeniepełna
informacja,niesąefektywnewrozumieniuPareta;2)wprzypadkutakichrynków
możliwejestzwiększeniedobrobytuspołecznegodziękiinterwencjipublicznej
(GreenwaldiStiglitz1986).
ZaB.BartlingiemiR.A.Weberem(2013)wartozauważyć,żełatwowskazać
rynkipotwierdzająceintuicjęA.Smitha.Jednocześnieistniejąliczneprzykłady
wskazującenaułomnośćmechanizmówrynkowych.Ideazawodnościrynku
możetłumaczyćwielefenomenówżyciaspołeczno-ekonomicznego.Wśród
istotniejszychniepożądanychskutkówdziałaniarynku,niezgodnychzmetaforą
niewidzialnejręki,możnawymienićpatologiewsłużbiezdrowiainarynkuubez-
pieczeń,wyzyskpracowników,nadmiernąeksploatacjęzasobów,zanieczyszczenie
środowiska,anawetklęskigłodu.
Zuwaginafakt,żedziałającenarynkupodmiotymająskłonnośćdoprzed-
kładaniawłasnego,wąskopojmowanegointeresunadinteresspołeczny,ich
