Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zarządzanieobrotembezgotówkowymigotówkowym
17
Opróczsystemówpłatności,wktórychprzedmiotemtransferusąśrodkipie-
niężneprzekazywanezazwyczajzajakiegośrodzajuusługęlubproduktnabytyna
rynkurealnym,istniejąrównieżsystemyrozrachunkupapierówwartościowych,
wktórychnastępujezamianapłynnościnainstrumentfinansowy.Wsystemach
tychpowszechnązasadąjestdeliveryversuspayment,awięcdostawapapieru
wartościowegouwarunkowanarównoczesnymdokonaniempłatności,czyliprze-
kazaniemśrodkówpieniężnych.NBPprowadziRejestrPapierówWartościowych
(RPW),któryobsługiwanyjestprzezdwasystemyoperacyjne–systemSKARB-
NET(dlabonówskarbowych)iSEBOP(dlabonówpieniężnych).Systemy
tesąkanałemtechnicznymtransmisjiimpulsówpieniężnych,służąwramach
operacjiotwartegorynkurealizacjipolitykipieniężnejiwpływająbezpośrednio
nastabilnośćmonetarno-finansowąkraju.RPWrządzisięprocedurąrozrachun-
kubruttowczasierzeczywistym(RealTimeGrossSettlement,RTGS).Kupno
isprzedażbonówskarbowychipieniężnychodbywasięwpieniądzubanku
centralnegoutrzymywanymnarachunkachbieżącychbankówkomercyjnych
prowadzonychprzezDepartamentSystemuPłatniczegoNBP
.ZkoleiKrajowy
DepozytPapierówWartościowych(KDPW)prowadzitzw.kdpw_stream,czyli
systemdepozytowo-rozliczeniowywzakresieobrotuinstrumentamifinansowymi
rynkuregulowanego,atakżealternatywnegosystemuobrotu.KDPWzapewnia
zarównorozrachunekwielosesyjny(kompensatazleceńwsesjach),jakiRTGS.
Transakcjewewszystkichsystemachrozrachunkupapierówwartościowychroz-
liczanesąwpapierachwartościowychiśrodkachpieniężnych.Rozrachunek
pieniężnyodbywasięwprowadzonychprzezNBPsystemachwysokokwoto-
wych(RTGS):SORBNETiTARGET2-NBP
,którywstyczniu2012r.zastąpił
SORBNET-EURO.Potencjalnenieprawidłowościwfunkcjonowaniusystemów
rozrachunkupapierówwartościowychmogąwpłynąćdestabilizująconadziałanie
systemuSORBNET
,któryjestrdzeniemcałegosystemupłatniczegowPolsce.
SystemSORBNET(SystemObsługiRachunkówBankowych),aodczerwca
2013r.jegonastępcaSORBNET2umożliwiaprzetwarzaniezleceńwzłotych
pojedynczowdrodzeodrębnejrealizacjikażdegozleceniapłatniczego(rozra-
chunekbrutto),czylibezwzajemnejkompensatyzleceń(rozrachuneknetto)
wczasierzeczywistym(nabieżącowciągudniaoperacyjnegoniezwłoczniepo
złożeniuzlecenia,aniewsesjach).WramachSORBNET-uprzetwarzanesą
zleceniamiędzybankowe,klientówniebankowych(zapośrednictwembanku
prowadzącegorachunekrozliczeniowy),NBP
,KrajowejIzbyRozliczeniowej
(KIR)iKDPW
.
Znaczeniesystemupłatniczegowutrzymaniustabilnościfinansowejwyraża
sięwkoniecznościstałegonadzorupełnionegonadsystemamipłatnościprzez
bankicentralneiinneupoważnioneorganywładzypaństwowej(por.rozdz.1,
pkt1.2).Przyoceniesprawnościibezpieczeństwasystemówpłatnościwyko-
