Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EFEKTYWNOŚĆSPOŁECZNATRANSPORTU...
mogówzrównoważonegorozwojunależydodaćrównieżpostulatefektywności
ekologicznej,czyliprzewozudokonanegojaknajmniejszymnakłademśrodków
szkodzącychśrodowiskunaturalnemuprzyzachowaniupożądanegopoziomu
usługi.
Ekonomiściopróczspołecznejefektywności(socialefficiency)wymieniają
sprawiedliwość(equity)jakodwagłówneceleinterwencjirządu.J.Sloman
31
wyjaśniającefektywnośćspołecznąodnosisiędokrańcowychkosztówiko-
rzyści.Kiedykrańcowekorzyścispołeczne(MSB)(produkcji/konsumpcji)do-
wolnegodobralubusługiprzewyższająkrańcowekosztyspołeczne(MSC)
wtedyprodukcja/konsumpcjajestuznanazaefektywnąspołecznie.Przykład,
jakipodajeJ.Sloman,tobudowadodatkowejautostrady,jeślikorzyścispołe-
czeństwazposiadaniadodatkowejautostradyprzewyższądodatkowekoszty
społeczne,zarównofinansowe,jakiniefinansowe,wtedybudowaautostrady
jestefektywnaspołecznie.Wprzeciwnymwypadkunależyprodukować/konsu-
mowaćmniej.Efektywnośćspołecznajestosiągnięta,kiedykrańcowekorzyści
społecznerównająsiękrańcowymkosztomspołecznym.Wpraktycegospodar-
czej,rynekrzadkodochodzidoefektownościspołecznej
32.Większośćdziałań
ludzkichpociągazasobąefektyzewnętrzne.J.Slomananalizujespołeczne
korzyściorazkosztyzużytkowaniadrogi.Nakrańcowekorzyścispołeczne
składająsiękrańcowekorzyściprywatne(bezpośredniakorzyśćdlaużytkowni-
kasamochodu(wyrażonawpopycienapodróżesamochodami))orazefekty
zewnętrzne.Zewnętrznychkorzyścijakpodajeautorjestzaledwiekilka,włą-
czającwtoprzykładautostopowicza.Nakrańcowespołecznekosztyskładają
siękrańcoweprywatnekosztyorazefektyzewnętrzne.Prywatnekosztykierow-
cytomiędzyinnymikosztybenzyny,kosztywynikającezużytkowaniapo-
jazdu,podatki,opłatyorazkosztyczasupodróży.Wistotnychkosztachzew-
nętrznychmożnaująć:kosztykongestiiwpostaciczasuorazpieniężne(kon-
gestiapodnosizużyciepaliwa,ogumienia),kosztyśrodowiskowe(pogorszenie
jakościśrodowiska,wypadki,emisjaspalin,hałasu,negatywniewpływającana
innychużytkownikówsamochodów,przechodnióworazszczególnieuciążliwa
dlamieszkańcówpobliskichdróg).Jednymzrozwiązań,jakipodajeJ.Slo-
man
33,wyeliminowaniakongestiijestbudowawiększejliczbydróg.Jednak
opróczefektywnościspołecznejpojawiasięproblemsprawiedliwości.Dla
użytkownikówkorzyścizwybudowaniadodatkowejdrogisąoczywiste,ale
ludziemieszkającywpobliżunowowybudowanejdrogibędąponosićkoszty
31J.Sloman:EssentialsofEconomics.PrenticeHall,2007,s.190-191.
32Ibid.
33J.Sloman:Economics.„FinancialTimes”2006,s.342-344.
31
