Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
AnnaLipka
wanie,któremacharaktertwórczy15.Wekonomiijegoodpowiednikiemjest
benchmarking.Opisującygoakcentują,iżbyłonznany„odzawsze”.
Zfilozofiątwórczościzwiązanajesthistoriakreatywności,zawierająca
wsobiehistorięsztuki.Analizujeonaewolucjęsamegookreślenia:twórczość
(niewystępującegoprzezbliskotysiąclataniwfilozofii,aniwteologii,ani
wsztuceeuropejskiej,późniejprzeznastępnetysiąclatstosowanegojako
synonimBoga,adopierowXIXwiekujakosynonimpracyartystycznej,
awXXwiekupankreacjonizm–wodniesieniudocałejkultury,atakżena-
ukiitechniki16).Przedmiotemjejzainteresowaniajestprocesprzechodzenia
odelitarnegodoegalitarnegopojmowaniatwórczości,identyfikacjaepok
iokresówhistorycznychorazspołecznościszczególnieobfitującychwokre-
ślonetalentytwórcze(badaniaztegozakresuprzeprowadziłmiędzyinnymi
D.K.Simonton,któryporównywałoryginalnośćkompozycjimuzycznych
wzależnościodokresuwhistoriimuzyki17),wskazaniecechrozwojutwór-
czościistatusutwórcywróżnychokresachhistorycznych18,rozwójróżnych
formtwórczości,tempoicywilizacyjneuwarunkowaniajejdyfuzji.Kła-
dzieonanacisknarelatywizmhistorycznywartości19,naprzemianytwórcze
wsztuce,nauce,technice,tojestnanegowanieiprzełamywaniedotychczaso-
wychpoglądówikonwencji,na–jaktookreślaW.Stróżewski–uwalnianie
sięodokreślonegodeterminizmu,jednakbezpopełnianiabłęduabsolutnej
negacjistanuzastanego20.Interesująją–mówiącjęzykiemkoncepcjitrans-
gresjonizmuJ.Kozieleckiego–transgresjehistoryczne,czylidziełanowe
iwartościowedlacałychspołeczeństw,anawetludzkości.Pierwszenaukowe
opracowaniepoświęconetwórczościto–jakstwierdzająJ.DaceyiK.Lennon
–pismaW.Duffaz1767roku,zaśpierwszaistotnadatawdziejachbadań
nadtwórczościątorok1859–rokpublikacjiksiążkiF.Galtonapt.Hereditary
Genius21.Zhistoriipoznajemyewolucjęnormdotyczącychzjawisktowarzy-
szącychtworzeniu.Naprzykładdowiadujemysię,że:„Zjawiskoplagiatuzna-
nebyłojużwstarożytności,niestanowiłojednakkategoriiprawnej.Chociaż
czynplagiatowaniazrównywanybyłzkradzieżą,zagrożonybyłwyłącznie
sankcjamimoralnymi”22.Zhistoriimożnasięrównieżdowiedzieć,jakewolu-
15W.Stróżewski:Op.cit.,s.15-16.
16Ibid.,s.12i296-299.
17D.K.Simonton:Geniusandcreativity:Selectedpapers.Ablex,Greenwich,Ct1997,s.270,za:
E.Nęcka:Psychologiatwórczości.GdańskieWydawnictwoPsychologiczne,Sopot2003,s.158.
18ZagadnieniateinteresującoukazanowksiążceA.Wojtczuk-Turek:Rozwijaniekompetencjitwór-
czych.WydawnictwoSzkołyGłównejHandlowejwWarszawie,Warszawa2010,s.15-22.
19R.Ingarden:Wykładyzetyki.PaństwoweWydawnictwoNaukowe,Warszawa1989,s.187.
20W.Stróżewski:Op.cit.,s.144-149.
21
Za:K.J.Szmidt:Pedagogikatwórczości.GdańskieWydawnictwoPsychologiczne,Gdańsk2007,s.57.
22A.Szewc:Plagiat.„MonitorPrawniczy”1996,nr2,s.43,za:Prawowłasnościintelektualnej.
Red.J.Sieńczyło-Chlabicz.LexisNexisPolskaSp.z.o.,Warszawa2011,s.174.
