Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
Ekonomikaiorganizacjarolnictwa
Przytejmetodzienajwiększeratyamortyzacyjneodpisujesięwpo-
czątkowychlatacheksploatacjimaszyn,anajmniejszewkońcowychla-
tacheksploatacji.
WyróżniasięwartośćpoczątkowąbruttośrodkatrwałegoWp(cenaza-
kupu)iwartośćbieżącąśrodkatrwałegoWb,inaczejwartośćnetto:
Wb=Wp–Am(amortyzacja).
Wtrakcieeksploatacjimożewzrosnąćwartośćśrodkatrwałegona
skutekremontukapitalnego(do70%wartości)iremontuśredniego
(10–30%wartościśrodkatrwałego).
Wartośćbieżąca+wartośćremontu=wartośćbieżąca1(Wb1),po-
dobniepostępujemyprzydalszychremontach.
Kosztyremontówbieżącychniesądoliczanedowartościśrodków
trwałych.Niektórelikwidowaneśrodkitrwałezachowująpewnąwartość–
maszyny,np.wartośćzłomu,budynki,np.materiałbudowlany–lubnie
majążadnejwartości.
Środkitrwałeprzenosząswojąwartośćnawytwarzaneproduktylub
usługi,aledziękifunduszowiamortyzacyjnemunabywamynoweśrodki
trwałe,któresąbardziejwydajne.Procestenwgospodarcenazywamyru-
chemwartościśrodkówtrwałych.
3.5
Substytucjaczynnikówprodukcji
Substytucja–inaczejwzajemnalubjednostronnazastępowalnośćnakła-
dówwprocesieprodukcjiiproduktówwfaziekonsumpcjiludnościlub
żywieniazwierząt.Zastępowaćmożnajedenczynnikinnymlubwiele
dóbrinnymidobrami.Wpraktycznymgospodarowaniunależyprzestrze-
gaćzasady,ażebynakładymniejefektywnezastępowaćnakładamibar-
dziejefektywnymi,produktydroższeproduktamitańszymi,jeżelispełnio-
nybędziewarunekutrzymaniaistniejącegopoziomuprodukcji.Możli-
wośćsubstytucjirodzikonkurencjęmiędzynakładamiiproduktami.
Istniejąjednaktechniczneiekonomicznegranicesubstytucji.Granica
technicznasubstytucji–np.określonąilośćpaszytreściwejmożnaza-
stąpićsianemkoniczynyczylucerny
.Mechanizacjaniemożecałkowicie
wyeliminowaćpracyżywejwprocesieprodukcjirolniczej.Granicaeko-
nomicznasubstytucjipoleganatym,żepoprzekroczeniupewnegopo-
ziomusubstytucji–przyspadającejstopiesubstytucji–dalszezastępowa-
niestajesięnieopłacalne.Granicętechnicznąsubstytucjiwyrażamywjed-
nostkachnaturalnych,agranicęekonomicznąwartościowowpieniądzu.
Wyróżniamysubstytucjęnakładówwceluuzyskaniaokreślonegopo-
ziomuprodukcjiisubstytucjęwielkościprodukcjiwgospodarstwiewcelu
