Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Systeminstytucjonalnejrównowagiaproceszmianinstytucjonalnych…
123
czego,wtymtakżewkontekściezrównoważonegorozwoju,orazzostaniescha-
rakteryzowanymechanizmtworzeniainstytucji,zwykorzystaniemnormatywnej
ipozytywnejteoriiregulacjiorazjejsocjologicznychkoncepcji,zeszczególnym
zwróceniemuwaginainstytucjeochronyśrodowiska.Wdrugiejczęściartykułu
autorzypodjęlipróbęzdefiniowaniasystemuinstytucjonalnejrównowagi,atakże
zidentyfikowaniaczynnikówoddziałującychnajegoefektywność.Ostatniaczęść
będziedotyczyłaprocesówzmianinstytucjonalnych,któremająprowadzićdody-
namicznejrównowagisystemuinstytucjonalnego.
1.Instytucjeaprocesygospodarcze
Wliteraturzeprzedmiotumożnaodnaleźćwieleinterpretacjiterminówinstytucji,
kosztówtransakcyjnychoraznormireguł,różnierozumianychprzezautorów
(Kingston,Caballero2009).Istniejewięcpotrzebaskonkretyzowanianiektórych
ztychpojęćdlapotrzebniniejszejpracy.Donajczęściejprzytaczanychdefini-
cjiinstytucjinależytaprzedstawionaprzezD.Northa,którystwierdził,żesąto
zasadygrywspołeczeństwielub,bardziejformalnie,tworzoneprzezczłowieka
ograniczenia,którekształtująludzkiedziałania.Wrezultaciebudująonestruk-
turębodźcówwsferzewymianymiędzyludzkiej–zarównopolitycznej,społecznej,
jakiekonomicznej.Zmianyinstytucjonalnekształtujązaśsposóbewolucjispołe-
czeństwwczasieistanowiąkluczdozrozumieniaprzemianhistorycznych(North
1990).Instytucjeformalnetozaśzapisanereguły,takiejakkonstytucja,normy
prawneczyprawawłasności.Zkoleiinstytucjenieformalnetosankcje,tabu,zwy-
czaje,tradycje,religiaorazzasadypostępowaniawynikającezdziedzictwakultu-
rowego.Instytucjenieformalnekształtująsięhistoryczniewprocesiepolegającym
naichprzekazywaniuzpokolenianapokolenie,drogąuczeniasięinaśladowania
(dotyczytowiedzyorazwartości),atakżeinnychczynnikówwpływającychna
ludzkiedziałania.Ostatecznie,instytucjeto,opróczformalnychinieformalnych
ograniczeń,takżesposobyichegzekwowania(North1991).
ZkoleizdaniemE.OstromiX.Basurtonormytoprzekonanianatemat
działańlubichrezultatów,któreniesąnastawionenazyskidlajednostkiwkrót-
kimokresie,aichzłamanieniepociągazasobąsankcji.Natomiastregułyto
podobneprzewidywania,jednakichzłamaniegrozisankcją,jeżelijestzaob-
serwowaneizabronioneprzezpodmiotnadzorujący.Głównąróżnicąmiędzy
normamiiregułamijestwięcto,żeregułysąrezultatempróbyzaprowadzenia
porządkuiprzewidywalnościzachowańjednostekwspołeczeństwieisąone
tworzonewtymcelu.Normysązaśkształtowanesamoistnie,drogąewolucji
(Ostrom,Basurto2014).
Przedstawicielenowejekonomiiinstytucjonalnejuważają,żeniesposób
zrozumiećrzeczywistościgospodarczej,jeżelipomijasięznaczenieotoczenia
instytucjonalnego,wktórymfunkcjonujerynek.R.Coase,jedenznajwybitniej-
szychreprezentantówtegonurtu,twierdzi,żewydajnościągospodarkirządzą
