Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Chińskatransformacjaustrojowa:socjalizmczykapitalizm?Tertiumdatur
637
Wtymczasiebezmaławszystkiekrajeposocjalistyczne–łączniezChinami,
któresamesiędopostsocjalizmunadalnieprzyznają–wtłoczonowinnąkate-
gorię,bezmyślnienadużywanątakwpublicystyce,jakiwnaukowychopraco-
waniach,amianowicie„wyłaniającychsię”albo„wschodzących”rynków.Noto
sięwyłaniamy–wChorwacjiiWietnamie,wRosjiiChinach,wKazachstanie
iSerbii,wArmeniiiSłowenii.jakdotychczas„wyłoniłasię”tylkoPolska,która
od„września2018r.niebędziedłużejrankingowanaprzezFTSERusseljakowy-
łaniającysięrynek(FTSEEmergingAllCap),leczjakorozwiniętyrynek(FTSE
DevelopedAllCapEx-US).Tospowoduje,żekrajtenbędzierazemz24inny-
mi,włączniezNiemcami,FrancjąiAustralią.Polskajestpierwszągospodarką
wschodnioeuropejską,któraawansujedostatusurozwiniętychrynków”(Emerg-
ingEurope2017).
„Wyłaniającysięrynek”tojużniejestsocjalizmzjegobrakiemmechanizmu
wolnegorynku,alekapitalizmzdojrzałymrynkiemjeszczenie.Takpodchodząc
dosprawy,tracinaważnościantynomiasocjalizm-kapitalizm,bozasadniczoważ-
nejestto,czyrynekdziała,czyteżnie.Dyskusjaprzesuwasięzatemzpłaszczyzny
obciążonejdużymładunkiemideologicznymipolitycznymnapłaszczyznęsporów
bardziejpraktyczniezorientowanych.Stądteżmniejemocjiipolitycznegozacie-
trzewienianiżkłótnieoto,czytokapitalizmczysocjalizm,wywołujespóroto,czy
wewspółczesnychChinach,jakiwtakichkrajach,jakUzbekistanalboAzerbej-
dżan,mamydoczynienia,zjednejstrony,zezreformowanągospodarkąplanową
czyzrynkowąlub,zdrugiejstrony,czyjesttojeszczegospodarkapaństwowa,czy
jużprywatna.
Dalejprzetoabstrahujęodtychskądinądniebłahychtaksonomiczniedy-
lematówiniebędębardziejjeszczekomplikowałmaterii,zauważająctylko,że
otojedenzkandydatównaprezydentaUSAwwyborach2016r.,BernieSan-
ders,określasiebiejakosocjalistę,awybranynaprezydentaFrancjiw2017r.
Emmanuelmacronbyłministremgospodarkiwrządziesocjalistycznegoprezy-
dentaFrançoisHollande’a.Żadnegoznichzichpoglądaminieprzyjętobydo
partiirządzącychwEuropieŚrodkowo-Wschodniejdo1989r.,atakżedotzw.Ko-
munistycznejPartiiChinobecnie.Takzwanej,bocóżtozapartiakomunistyczna,
którajawnieakceptuje,aczasamiwręczpopieraatrybutytypowedlagospodarki
kapitalistycznej:pogońprywatnegokapitałuzazyskiem,dużebezrobocie,znaczą-
ceobszarywykluczeniaspołecznegoorazogromnenierównościdochodowe,dużo
większeniżwwielukrajachkapitalistycznych2.
Tobynajmniejniewyczerpujezamieszaniazestosowaniempojęć„socjalizm”
i„socjalistyczny”,gdyżkiedyśmieliśmydoczynieniazmyśląsocjalizmuutopij-
nego,m.in.FrancuzówHenrideSaint-Simonsa(1760–1825)iCharlesaFourie-
ra(1772–1837),atakżezpróbamijegowdrażania,jakchociażbyprzeztegoż
FourierawkoloniiLaReunionwTeksasieczyprzezWalijczykaRobertaOwe-
2OilewspółczynnikGiniegowynosiwStanachZjednoczonychok.0,4,towChinachkształtujesięna
poziomieok.0,46.Choćzewzględówmetodologicznychizważywszynabrakprecyzyjnychdanychmiaryte
niesądokładnieporównywalne,tomożnaprzyjąć,żedośćtrafniepokazująonedysproporcjewpodziale
dochodówwtychdwunajwiększychgospodarkachświata.
