Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Ekonomista”2019,nr6
http://www.ekonomista.info.pl
662
JerzyWilkin,AnetaKargol-Wasiluk,MarianZalesko
OsiągnięcianaukowePrigogine’asprawiły,żedeterministycznymodelrzeczy-
wistości(powszechnośćprawnaturywprzyrodzie)straciłnaaktualnościnarzecz
modeluprzyrody,wktórymregułąjestlosowośćinieodwracalność0IlyaPrigo-
gineiIsabelleStengerspisalionowymHdialogu”człowiekazprzyrodą:HNasza
wizjaprzyrodyulegagruntownejzmianie,ewoluująckuwielości,czasowościizło-
żoności0Bardzodługownaucezachodniejpanowałświatopoglądmechanistycz-
ny,zgodniezktórymświatjawiłsięjakojedengigantycznyautomat0Obecniejuż
zrozumieliśmy,żeżyjemywświeciepluralistycznym0(ł)Naukaklasycznatrak-
towałapodstawoweprawaprzyrodyjakodeterministyczneiodwracalne,procesy
zaślosoweinieodwracalne–jakowyjątki0(ł)Dziświemy,żebrakrównowagi,
któregowyrazemjestprzepływmateriiienergii,możebyćźródłemporządku”
(PrigogineiStengers1990,s011–13)0
Kategoriarównowagimożebyćteżużywanawrozważaniachfilozoficznych0
Przykłademjesttzw0równowagarefleksyjna–stan,wktórymwszystkiemyślina
danytematzgadzająsięzesobą;wszystkozostałouwzględnione,niepojawiająsię
żadnekłopotliweelementy,niespójnezcałymstanowiskiem0Termintenstworzył
NormanGoodman,aspopularyzowałJohnRawls,którydoszedłdowniosku,że
właściwametodaetykiwinnapolegaćnapróbieosiąganiarównowagirefleksyj-
nej;należykonfrontowaćteoriezsądamidotyczącymiposzczególnychprzypad-
ków,aletrzebarównieżkonfrontowaćsądyoposzczególnychprzypadkachzteo-
riami,ażudasięosiągnąćrównowagę(Rawls1994,s036)0
Podsumowując,równowagawfilozofiijestuzupełnieniemrównowagiwmedy-
cynie,bowiemjeśli–jaktwierdziłHipokrates–filozofilekarzsąbliscyBogu,to
tedwaobszaryanalizmogąsięuzupełniać0
Zjawiskorównoważeniasiłjestprzedmiotembadańnietylkowfizyceczybio-
logii,aleteżwnaukachspołecznych0Naprzykładwnaukachpolitycznychiso-
cjologiianalizademokracjiczyfunkcjonowaniapaństwaskupiasięnabadaniu
sposobówiskutkówoddziaływaniaróżnychpartii,grupspołecznych,interesów
irodzajówwładzy0Sednemdemokracjijestmechanizm,któryAmerykaniena-
zwalicheckandbalance,awięcwzajemnekontrolowaniesięirównoważenie
trzechrodzajówwładzy:ustawodawczej,wykonawczejisądowniczej0Wykorzy-
stanietegomechanizmupozwalanautrzymaniedynamicznejrównowagisystemu
politycznego,aprzeztosystemufunkcjonowaniademokratycznegopaństwa0Nota
benezasadatrójpodziałuwładzyzwiązanaztymmechanizmemjestdobrymprzy-
kłademrównowagiinstytucjonalnejwsferzepolitycznej,bowiemkażdyztrzech
rodzajówwładzyskładasięzwieluinstytucji,aponadtoistniejąinstytucjewyższe-
gorzędu(zwłaszczakonstytucja)harmonizującefunkcjonowanieowychwładz0
2.Czymjestrównowagainstytucjonalna?
Równowagainstytucjonalna,nawetwrozważaniachekonomistów,niepowinna
byćograniczanatylkodorównowagigospodarczej0Gospodarkanigdzieinigdy
niebyłaodizolowanąwyspą;jestzawszeczęściąspołeczeństwa,państwa,kultury
