Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Ekonomista”2021,nr1
http://www.ekonomista.info.pl
12
Inmemoriam
rymzwracałuwagęnanieuwzględnianieprzezMarksawagiczynnikaprzedsię-
biorczościimechanizmurynkowychdostosowańcen(Nuti1977b).Wtejanalizie
wyraźnieprzebijasięwpływteoriiKaleckiegoiKeynesa.WwydanymprzezPhi-
lipaArestisaiMalcolmaSawyerabiograficznymsłownikuzbuntowanychekono-
mistówNutipisał:
Wostatecznymrachunkuprzedstawianyprzezekonomięneoklasycznąobrazgo-
spodarkikapitalistycznejuważamzafantazję,gdyżrynkisąniekompletne(gdzie
jesttammiejscenaprzyszłerynkidóbrprzetworzonych,gdzierynkiwarunkowe
dlasurowców),acoważniejsze–rynkisąsekwencyjne.Wobectegoalokacjązaso-
bówwniemniejszymstopniuniżcenybieżącerządząoczekiwaniacenowe.Wobec
tegowmodelachArrowa-Debreunatychmiastwpadamydokeynesowskiegoświa-
tasamospełniającychsięlubbłędnychprzewidywań,równowagiprzyniepełnym
zatrudnieniuicyklicznychwahań.IstotaargumentacjiKeynesadotyczytego,że
decyzjeooszczędzaniuwżadensposóbniewyznaczająpopytunaprzyszłepro-
dukty,asaldanaszychrachunkówpieniężnychmogąsięokazaćworkiembezdna,
którybędziepochłaniałsiłęnabywcząitobezwzględunato,jakniskabędziestopa
procentowa”4(Nuti1972a,s.465;porównaniepodobieństworazróżnicmiędzy
teoriamiKaleckiegoiKeynesazob.Nuti2004).
WtymczasieNutinietraciłzainteresowaniapraktykąiteoriągospodarkicen-
tralnieplanowanej,tymbardziejżezainteresowanietopodzielałowielujegostu-
dentów,czegojednymzdowodówbyłykolejnewznowieniaorazprzekładyjego
iNovezbioruartykułówSocialistEconomy.Zwielkimzainteresowaniemśledził
podejmowanewtychlatachreformygospodarkisocjalistycznej,zwłaszczatzw.
reformęWOG-owską(odWOG–WielkieOrganizacjeGospodarcze)z1974r.
(zob.Nuti1977b,atakże1978i1979).Wtychartykułachwcorazwiększymstop-
niuzajmowałsięanaliząporównawcząkapitalizmuisocjalizmu,azwłaszczaini-
cjatywamiwspółzarządzaniazałógprzedsiębiorstwem,cobyłoistotążądańzałóg
pracowniczychpopolskimpaździerniku1956rokuipóźniej,aleniedoczekało
sięrealizacji.
Wtychpublikacjachwyraźnajestnastępującanićrozumowania:jakkolwiek
ekonomianeoklasycznaniejestwstaniewykazać,żewłasnośćprywatnawpołą-
czeniuzmechanizmemrynkowymzapewniająnamświatnajlepszyzmożliwych,
tostądbynajmniejniewynika,żezmechanizmurynkowegomożnazrezygnować,
żeposzczególnegospodarstwadomoweifirmyniereagująnazmianycenrynko-
wychzgodniezpostulatamiekonomiineoklasycznej,aniżecentralneplanowa-
niejestznaturylepsze.Mechanizmrynkowyjestmechanizmemautomatycznej
samoregulacji.Coprawda,wywołujeontrochęgospodarczejanarchii(copod-
kreślałMarks),alepojakimśczasieporządkujeżyciegospodarcze.HTerynkowe
dostosowaniamogąbyćzbytszybkielubzbytwolne,niedoskonałe,bezlitosne
dlabiednychibezrobotnych,prowadzącedobankructw,alenapewnozachodzą.
4GrzegorzW
.Kołodkozwracauwagę,żetencytatbrzminiemalproroczonietylkowświetlepóźniej-
szychwypowiedziJ.Stieglitzaoniekompletnychrynkach,ułomnościachprzepływuwiedzyiinformacji,ale
izperspektywydzisiejszychwyzwańorazwpływutychzjawisknarzeczywisteczyprzewidywanezmiany
rozmiarówdochodów,oszczędnościiinwestycji,efektywnegołącznegopopytuczycen(inflacji).
