Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Ekonomista”2021,nr3
http://www.ekonomista.info.pl
324
JerzyOsiatyński
monetarnejorazzkoncepcjąpowszechnegodochodupodstawowego.Wczęści
ostatniejpróbujęzarysowaćodpowiedźnapytanie,jakkorygowaćdotychczasowy
paradygmatpolitykifiskalnejimakroekonomicznej.
1.Teoretycznepodstawyparadygmatupolitykifiskalnej
Centralnąosiąobowiązującegoparadygmatupolitykimakroekonomicznejsąno-
minalnekryteriakonwergencji,nazywanetakżekryteriamizbieżnościlubkry-
teriamizMaastricht.WprowadzoneTraktatemoUniiEuropejskiej,podpisanym
wMaastrichtwlutym1992roku,weszływżyciezkońcem1993roku.Ichza-
ostrzonawersjazostałazapisanawPakcieoStabilnościiWzrostuz1997roku.
Definiowałyonenominalnewartościwskaźnikówmakroekonomicznych,jakie
powinnyspełniaćpaństwaubiegającesięoczłonkostwowUniiGospodarczej
iWalutowej.Powejściuwżyciezgrudniem2009r.TraktatuLizbońskiegokryteria
tezostałyzapisanewTraktacieofunkcjonowaniuUniiEuropejskiej(art.126)oraz
wProtokolenr12wsprawieprocedurynadmiernegodeficytu.Kryteriateobejmują
warunekniezależnościbankucentralnego,warunkistabilnościcen,stópprocen-
towychikursuwalutowegoorazkryteriafiskalne.Ponadtowymagająutrzymania
zgodnościprzepisówprawakrajowegowzakresiepolitykimakroekonomicznej
zodpowiednimiprzepisamiUniiEuropejskiej.
Jednolityobszarwalutowywymagabardzoograniczonychróżnicstóppro-
centowychistópinflacjimiędzykrajamiczłonkowskimiituleżąźródłakryteriów
zbieżności.Aleichteoretycznekorzenie,jakikorzeniepolitykifiskalnej,isze-
rzej–współcześnieobowiązującegoparadygmatupolitykimakroekonomicznej
wogóle–sięgajądalekogłębiej.Sąosadzonewewspółczesnymgłównymnur-
cieteoriiekonomii,aleniekiedyidąażdoBogactwanarodówAdamaSmitha,
czerpiącstąduzasadnieniedladoktrynyHmałegopaństwa”,któregorolamasię
ograniczaćdopilnowania,abywgospodarcedochowywanebyływarunkiwolnej
konkurencji,abydbanoojasne,sprzyjająceprzedsiębiorczościregulacjepraw-
neiinstytucjonalneorazunikanoinnychinterwencjiwgospodarkę.Kiedypań-
stwojejniepodejmuje–tojużkonkluzjaekonomiigłównegonurtu–wtedy
mechanizmrynkowyprowadzidopełnegowykorzystaniaczynnikówprodukcji,
wtymdopełnegozatrudnienia.WpierwszychujęciachteoriiMiltonaFriedma-
na,gospodarkarynkowamusibyćwolnaodszkodliwegowpływupaństwa,wtedy
bowiemjestwzasadziestabilna,apolitykamakroekonomicznamusibyćogra-
niczonadotworzeniawarunkówwzrostudziękistabilnymcenomiHzdrowym”
finansompublicznym2.Politykafiskalnaczymonetarnamogąwpływaćtylkona
wielkościnominalne,gdyżwarunkująjedyniepoziomceniniemająwpływu
nawzrostrealnejwartościprodukcjianinarozmiaryzatrudnienia.Bezrobocie
wynikabowiemzniedoskonałościrynkupracy,aniezniedostatecznegołącz-
2WięcejnatematewolucjipoglądówFriedmana,ekonomiigłównegonurtuiinnychszkółwewspół-
czesnejteoriiekonomii,zob.Palley2015iOsiatyński2019.
