Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
elegijnośćromantyczna
|
17
iczas,zktórychpisarzprzemawia,naznaczonesąstratą.Dlatego
idyllawujęciuBrodzińskiegozyskujeryswolicjonalny,czylizu-
pełniesprzecznyzideałemgatunku,odktóregoopisaniakrytyk
rozpocząłswójesej.Dawnąidyllęcharakteryzowałanaiwność,brak
rezonerstwaimaskarady,naturalnośćwreszcie,przeczącawysił-
kowiwoli.NapoczątkuXIXwiekudominowaćzaczynapragnienie
odzyskaniapostradanegoświatalubwybudowanianowego,lepsze-
go.Wefekcieidyllawypowiadanawczasieteraźniejszymstajesię
niemożliwa–możnająwyrazićtylkowczasieprzeszłymlubprzy-
szłym,awięczakażdymrazemjakorzecznieobecną.Sądzę,że
szkiczroku1823niejestwięcanimanifestacjąświadomościidyl-
licznej,anipotwierdzeniempozycjiBrodzińskiegojakoobrońcy
ipiewcytegogatunku.Jestzgołainaczej–artykułOidyllipod
względemmoralnymokazujesięlogicznąkonsekwencjątez,które
pisarzzawarłwwygłoszonejiopublikowanejrokwcześniejrozpra-
wieOelegii15–czyliBrodzińskitoprzedewszystkimdoskonały
teoretykświadomościelegijnej.
Niebezpowoduzatemznaleźlisiębadacze(CzesławZgorzelski
16
czyIreneuszOpacki17),którzytenwłaśnieaspektrozważańuznali
zakluczowyinajbardziejdoniosływdorobkukrytyka.RomanDok-
tórpodkreśliłnawet,żeautorPogrzebuprzyjacielaW[…]stworzył
najbardziejkompletnywizerunekelegii[wXIXwieku]”18.Podob-
nespostrzeżeniapojawiająsięrównieżwopracowaniuBernadetty
Kuczery-Chachulskiej,któraniemawątpliwości,iżWrefleksjaBro-
dzińskiegonadelegiąjestnajdoskonalsząsynteząświadomości
gatunkunapoczątkuXIXwieku”19.Wydajesię,iżBrodzińskirze-
czywiścieniezwykleczęstosilisięnapochwałęidylli,któraniemal
zawszeprzemieniasięwewłasneprzeciwieństwo.Wżyciuczło-
wiekadominujebowiemtrudnydozdefiniowaniasmutekbądź
tęsknotazabezpowrotnieutraconąArkadią;brakwnimpogody
ducha,niemateżmiejscanaspokójwynikającyzharmoniiistnie-
nia,ponieważokazałasięonazaledwiemitem.WrozprawieOkla-
sycznościiromantycznościczytamynawet,żeWwięcejsmutekniż
wesołośćwłaściwyjestrodowiludzkiemu”(Oklasycznościiro-
mantyczności,s.57).TakżewszkicuOelegiiznaleźćmożemy
podobnespostrzeżenia:WWesołośćjesttylkochwilowymzapomnie-
niemstanunaszego”20.Zdajesię,iżtowłaśnietegotypuprzeko-
