Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
13
Problemnkonieczności”odrzuceniadotychczasowejtradycjiprawnejnarzecz
npostępusocjalistycznego”wpaństwachEuropyŚrodkowejpodrugiejwojnie
światowejjestwciążciekawymtematem,zwłaszczawaspekcieporównawczym.
Zróżnicowaniezakresurecepcjirozwiązańradzieckichniewpłynęłozasadniczo
nauwzględnieniewpaństwachEuropyŚrodkowejcechnajbardziejcharaktery‑
stycznychdlasystemusocjalistycznego.Funkcjonowaniefasadowychipropagan‑
dowychrozwiązańustawowych,rozbieżnośćmiędzyprawemstanowionymarze‑
czywistąpraktykąprawnąorazstosowanienieformalnychpartyjnychwytycznych
łączyłowszystkiedemokracjeludowe.Mimotoposzukiwaniepodobieństw
iróżnicwzakresieprzejmowaniawzorcówradzieckich,jakrównieżzachowania
elementówtradycjiprzedwojennej,atakżelikwidacjiczyteżkontynuacjipo‑
szczególnychinstytucjijużpotransformacjiustrojowejpoupadkutzw.bloku
wschodniego,wydajesiętematemważnymizasługującymnadalszestudia.
Obszarybadawczedotyczącekodyfikowaniaprawapostępowaniacywilnego
wDrugiejRzeczypospolitejiwPolsceLudowej,odległezewzględunainne
determinantyiprowadzonewdiametralnieróżnychwarunkach,niedyskwalifi‑
kują,awręczzachęcają,wkontekścietematuniniejszychrozważań,dopodjęcia
całościowychstudiów.Przedewszystkimmiędzywojennykodekspostępowania
cywilnegoobowiązywał,chociażwnokaleczonej”,zmarginalizowanejformie,
dowejściawżyciedrugiegopolskiegokodeksupostępowaniacywilnego.Poza
tymwzakreślonychramachczasowychprocescywilnywPolscepozostawał
niemalbezprzerwywtokuistotnychprzemian15.
Zasadniczyregreswewolucjipolskiegoprocesucywilnegowpierwszym
etapietzw.reformywPolsceLudowej,sięgającejgłęboko,azwanejwzacho‑
wanycharchiwaliachmałą,trwalewytyczyłkieruneknnowychdróg”polskie‑
gopostępowaniacywilnego.Dekodyfikacjaprocesucywilnegowywołaławiele
niekorzystnychzjawisktowarzyszących-wwiększymlubmniejszymstopniu
-każdejtransformacji.Niespójnośćuregulowańsprzyjałantwórczej”wykładni
wzmacniającejwprowadzanezmiany.Należyrozważyć,natleporównawczym,
czypoczynioneówcześnieprzekształcenianagruncieprocesucywilnego,roz‑
winiętewprojekciekodeksupostępowaniacywilnego(1955),byływistociepo‑
litycznieniezbędne,czyteżdegradacjainstytucjiprzedwojennegokodeksubyła
nadmiernaiuniemożliwiałapowrótdoznaczniełagodniejszejpostacirecepcji
socjalistycznegowzorca.
Charakterystycznadlategookresuzdecydowanaprzewagaspecyficznie
wówczaspojmowanegointeresupublicznegonadinteresemprywatnym,powo‑
dującagłębokądeformacjętradycyjnychifundamentalnychinstytucjicywili‑
stycznych,orazwdrażaniesystemucentralnegoplanowaniamusiałyznaleźć
odzwierciedleniewszerokopojmowanympostępowaniucywilnym,jakrów‑
nieżwnauce.Wyłaniająsięnatymtlezagadnieniapostępowanianiespornego
15OtymmiędzyinnymiA.ŁAZARSKA,Procescywilnywtokuprzemian,[w:]„Aurea
praxisaureatheoria”…,s.3017-3045.
