Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Elementytrzeciejkultury...
21
różnegostopnia„pokrewieństwaizażyłości”międzyjęzykami,co
niewątpliwieoddziałujenatłumaczenieelementówtrzeciejkultury
(Hejwowski2015:210).Wpływróżnicwodbiorzetrzeciejkultury
przezadresatówtekstuwyjściowegoidocelowegonaprocesich
translacjiHejwowskiprzedstawianaprzykładach,zwracającprzy
tymuwagęnadwieniejakoprzeciwstawnesytuacje.Wpierwszym
wypadkuelementytrzeciejkulturyniesąobcedlaodbiorcytekstu
wyjściowegozewzględunabliskiepokrewieństwojęzykawyjścio-
wegoitrzeciego,sąjednaknieznaneadresatowitekstudocelowego.
JakoprzykładKrzysztofHejwowski(2015:211)podajepowieść
Ogniemimieczem,wktórej„licznewtrętyukraińskieniestanowią
poważniejszegoproblemudlaodbiorcówpolskich,byłybynatomiast
zupełnieniezrozumiałedlaczytelnikaamerykańskiego”.Zodwrotną
sytuacjąbadaczmadoczynieniawwypadkupowieściAClockwork
Orange(Mechanicznapomarańcza)Anthony;egoBurgessa,wktórej
autorposłużyłsięelementamirosyjskiegoslangu,który–jakzazna-
czaHejwowski–„jestniemalcałkowicieniezrozumiałydlawiększo-
ściodbiorcówangielskich,jeślijednakpozostawimytesamewtręty
rosyjskiewtekściepolskim,stanąsięonedlawieluczytelników
łatwedorozszyfrowania”(Hejwowski2015:211).Trudnozaprzeczyć,
żesątoważnespostrzeżenia,jednakobserwacjebadaczamogłyby
byćwzbogaconeoprzykładyzabiegówtranslatorskichzaczerpnięte
ztłumaczeńwymienionychpowieści.Niezmieniatojednakfaktu,że
uwagipoczynioneprzezHejwowskiego,któreunaoczniają,jakważne
jestuwzględnieniestosunkuadresatówtekstuwyjściowegoidocelo-
wegowobectrzeciejkultury,zasługująnauznanie.
NaszczególnąuwagęzasługujejednakartykułMartyKaź-
mierczak(2016)Naperyferiachteorii-trzecijęzykwprzekładzie,
wktórymautorkapierwszaprezentujestanbadańnadelementami
trzeciejkulturywprzekładzie.Ponadtobadaczkaproponujetypo-
logiętechniktłumaczeniowychwypracowanąnapodstawieanalizy
materiałubadawczego–wstawekobcojęzycznychwpowieściachBo-
risaAkunina.Mimo–jakpodkreślaKaźmierczak–obszernegoijed-
nolitegokorpusu,napodstawiektóregowyprowadzaonatypologię
techniktłumaczeniowychstosowanychwodniesieniudoelementów
trzeciejkultury(por.Kaźmierczak2016:66),typologiatazdajesię
nieuwzględniaćwszystkichpotencjalnychzabiegówtranslatorskich.
Cowięcej,Kaźmierczaktraktujedwaróżnerozwiązaniatranslator-
skie–opuszczenieineutralizację12,podktórąrozumiezastosowanie
12Określenietechnikipolegającejnazastosowaniuekwiwalentuwjęzykudo-
celowymmianemneutralizacjimożebyćmylące,gdyżwliteraturzeprzedmiotu
możnaznaleźćsytuacje,gdybadaczeposługująsiętymterminemwodniesieniu
dozabiegówtranslatorskichnapłaszczyźnieglobalnejwstosunkudookreślone-
gotekstu,uwzględniającychwszystkieelementyzadaniatranslacyjnego,czylido
