Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
krytyka
sprzedażowewyniki.Jegokomentarzjestjedynieświadectwempotrzebyodreago-
wania,aniezapisemnamysłunaistotnytemat.
Krytykorzekłinatymdyskusjamasięskończyć.Nieważne,żecałyświatzwy-
piekamiczyta,dyskutuje,wcielawżycie.
Ironicznejestto,żeVargaprzywołujeHardkorowyromans.„Pięćdziesiąttwa-
rzyGreya”,bestselleryispołeczeństwo,szalenieciekawąksiążkęEvyIllouz,znanej
izraelskiejbadaczki,któraambitniemierzysięzpopowymwyzwaniem.Wymowna
różnica:socjolożkachcezrozumieć,azatemposzerzyćwłasnąinasząświadomość,
krytykliterackinatomiastjedynieukaraćizarazempodbudowaćswojeego.
Ikolejnyrazkrytykatracikontaktzeświatemliteratury.
4.Czytelnikwcalenieśnioarcydziełach.Powiedzmywkońcuwprost,alebeztej
zaborczejprzygany,botojestprzecieżcałkowiciezrozumiałe,normalne.Czytelnik
nietęsknidoarcydzieł.Onszukaopowieści,którasprawimuprzyjemność.Szuka
narracji,zktórąbędziemógłsięwtakiczyinnysposóbzidentyfikować.Czytelnik
chceksiążki,któraprzydamusięwżyciu.Jakościowekryterium,taobsesjakrytyka
literackiego,jestdlaniegokwestiądrugo-albotrzeciorzędną.Lekturawszakżeto
niebadanietekstu,alekorzystaniezeń.
Varga,czytającPięćdziesiąttwarzyGreya,doświadczazłejliteratury,zafascy-
nowaneczytelniczkiwidząnatomiastwtymbestsellerzeBkomentarzdodeprywacji
miłościiseksualności,romantycznąfantazjęorazinstrukcję,jakpoprawićswoje
życie”.WedługIllouzBPowieśćtawyrażaaporieheteroseksualnegozwiązku,do-
starczafantazjiumożliwiającejprzezwyciężenietychaporiiisłużyzaporadnik
erotyczny”.
Tamwięc,gdziekrytyknatrafianasamemielizny,czytelnikodnajdujenader
atrakcyjnezłoża.Problemwtym,żekrytykadenerwująreakcjeczytelnika
ipróbujegopacyfikować–coraztrudniejjestmisięztymzgodzić.
Innakwestia,żetapryncypialnapostawakrytykabywaniekiedyzaledwiepozą,
oczympisałBłońskiwprzywoływanymjuższkicu.B(…)przytulnykrągwieczornej
lampyoświetlaniejednątajemnicę”–powiadakrakowskiliteraturoznawca,suge-
rując,żekrytykbywakimśinnymwdzień,akimśinnymwnocy:BHermetyczny
semiologkoisweduchowepotrzebyGojawiczyńską,bojowymarksista–Maku-
szyńskim”.Błoński,mówidalejoliterackichskłonnościach,namiętnościach,dodaje
nawet,Bżeupoczątkówbadaniatekstustoizawsze–stoiistoi!–romansztekstem”.
Przyznam,żepowątpiewam,czyakuratBupoczątkówbadania”rzeczywiścieBstoi
istoi!”romans,alezgadzamsię,żelekturaBnieprofesjonalna”,Bamatorska”,Bpry-
watna”macośwsobiezerotycznej,grzesznej,brudnejrelacji,albowiemdążydo
przyjemności,satysfakcji,rozkoszy.
Czytelnikjestpopularny,krytykinteligencki.Czytelnikchceseksu,krytykzaś
ascezy.Czytelniktoprzestępca,krytyk–prokurator.Czytelniktoanarchista,kry-
tyk–reżimowiec.Rasowyczytelnikpodpisałbysięobiemarękamipodbonmotem
PaulineKael,słynnejfilmowejkrytyczki:BJeślisztukaniejestrozrywką,czymże
mabyć?Karą?”.
Razjeszcze:Bjakość”rozumianajakocośobiektywnego,słusznego,legalnego
niestanowiprymarnejwartościdlaczytelnika.Onjąignorujewimięwłasnychoso-
bistychpotrzeb.
JohnFiske,znawcaBprzyjemnościpopularnych”pisał:B)Jakość)–ukochanesło-
woburżuazji,gdyżuniwersalizujeonospecyfikęklasowącharakterystycznądlajej
formsztukiigustówkulturowych–jesttutajkategoriązupełnienieadekwatną”.
12(2/2015)
