Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
HenrykBereza
StanisławPiętak
StanisławPiętak
RokminąłodtragicznejśmierciStanisławaPiętaka(1909-1964)1.Jeszczenie
wiemyjednakwpełni,kogowstyczniu1964rokustraciłaliteraturapolska.Stani-
sławPiętakmiałswójokresliterackiegotriumfunapoczątkuswojejdrogipisarskiej,
alepotemprzezwielelattrwałwcieniu,borykałsięsamotnie,nieobcemubyły
goryczizwątpienie,nieobcebyłytakżepisarskieklęski.Wprawdziewostatnich
latachżyciatalentjegoodzyskałpierwszyblask,aleunasnieodrazudostrzegasię
tegotypuzjawiskanawetutych,którzynajbardziejzasługują,żebyichlostwórczy
byłprzedmiotempowszechnejuwagi.StanisławPiętakzasługiwałnatojakmało
kto.Byłpoetąjaknajprawdziwszym,apowinniśmyzdawaćsobiesprawęztego,jak
rzadkimzjawiskiemjestprawdziwypoeta.Byłczłowiekiemdoskonałejprawości
itakiejelementarnejwrażliwościmoralnej,żetownaszychczasachwydajesięjuż
niewiarygodne.Byłjednąznajpiękniejszychpostaciwspółczesnejliteraturypol-
skiej.
Piętakpozostawiłbogatydorobekpisarski.Pełnetrzydzieścilatpracytwórczej
(1934-1964)ibliskoczterdzieściksiążekpoetyckich,nowelistycznychipowieścio-
wych.
WewspółczesnejpoezjipolskiejzajmowałPiętakjednozczołowychmiejsc.Jego
talentpoetyckibyłżywiołowy,bogatyinajwyższejpróby.Byłotowidocznewpierw-
szychzbiorachjegopoezji(Alfabetoczu,1934;Legendydniainocy,1935;Ziemia
odpływanaZachód,1936),nieprzestawałobyćwidocznewtrudnymdlajegopo-
ezjiokresie(Lotdojrzałychdni,1949;Imięprzyszłości,1951;Przymierzezno-
wymilaty,1955),potwierdziłosięponadwszelkąwątpliwośćwjegoszczytowych
osiągnięciachpoetyckichostatniegookresu(Szczęścieicierpienia,1958;Pośrodku
żywiołów,1960;Zaklinania,1963).
WproziedonajwiększychosiągnięćPiętakazaliczyćtrzebatrylogiępowieścio-
wą(MłodośćJasiaKunefała,1938;Białowiejskienoce,cz.1-1939,cz.2-1947;
Ucieczkazmiejscukochanych,1948),opowiadaniazostatnichlat(Upragnione
losy,1959iMatnia,1962)iostatnieznakomitepowieści(Plama,1963iOdmie-
niec,1964).
Iwpoezji,iwproziemiałPiętakdwaokresyszczególnejbujnościtwórczej:na
początkuswojejkarierypisarskiejwlatach1934-1939iwostatnichlatachżycia
1956-1964.Wcałejswejtwórczości,wewszystkichokresach,byłPiętakwierny
wiejskimichłopskimmotywomswoichdoświadczeńidoświadczeńludzi2zeswej
rodzinnejokolicy.
OstatnizbiórwierszyZaklinania,któregopublikacjazbiegłasięztragiczną
śmierciąpisarza,uznałbymzpełnymprzekonaniemzajedenznajpiękniejszych
zbiorówwierszywpolskiejpoezjipowojennej.WtragicznejśmierciStanisława
1HenrykBerezapowtórzyłzniewielkimizmianamitentekstczterylatapóźniej,w1969roku.Pierwszy
akapitwnimbrzmi:BPięćlatjużmijaodtragicznejśmierciStanisławaPiętaka(1909-1964).Jeszczedziś
niewiemywpełni,kogowstyczniu1964rokustraciłaliteraturapolska,chociażdziświemytolepiejniż
pięćlattemu.JużpośmiertniewzbogaciłasiębibliografiadziełPiętakaowyboryJegopoezjiioOpowia-
daniawybrane(1966),atakżeoczęściowepublikacjejegonotatnikówpoetyckich”.Wdalszychprzy-
pisachwyszczególniampozostałeróżnicewmaszynopisach-niektóresąwprowadzonerozmyślnie,in-
nemogąwynikaćznieuwagiosobyprzepisującejtekst.
2BśbyłPiętakwiernywiejskimichłopskimmotywomswoichdoświadczeńludzi”...
16(2/2016)
