Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
KrystynaLewna
JanDrzeżdżon
JanDrzeżdżon–knopzDomatowa
PatrzęnaBielawę.Wtafliwodyodbijająsięsmutneotejporzerokudrzewa.
Szare,stare,prawiebezlistnetopolepamiętajądoskonaleJanaDrzeżdżona.
–Toten,którymieszkałnadBielawą,pisarzniedocenionyinieodkrytyjeszcze
dokońca–mruczą.
Cóżmożemyonimdzisiajpowiedzieć?Żeznaliśmy,żebył,żeżyłisynembył
kowala?BO,tammieszkali!”–pokazująludziezDomatowa.
–Uczyłmniewszkole–mówip.StefaniaMarszewska.–Dobrymbyłiwyma-
gającymnauczycielem.–Aleksiążeknieczytała,bozatrudne,nierozumiała.Jedną
tylkotrzymawdomu,KòlBiélawë,dostałająodAdamaDrzeżdżona,synaJana,
najednymzwieczorkówpoetyckichpoświęconychpisarzowi.
ADrzeżdżonBwykluł”sięniepozornie.Możnapowiedziećpocichuibezszelest-
nie.Wwielkiejbiedzie,októrejniewstydziłsięmówić:BDziadkowydombyłniezbyt
dobry,ciągławilgoć,miałemtylkoczęśćłóżkadoswojejdyspozycji,gdybymzostał
skazanynatakisamlosjakmójdziadek,zasiliłbymsiłęroboczątegoświata[ł]
należałoprzynajmniejurodzićsięwsuchymmieszkaniu,wktórymznajdowałyby
sięksiążkialbointeresowanobysięczymśjeszczepozaprzeżywaniemkolejnego
dnia.Atomojepoczuciebezpieczeństwawydajesiębyćzupełnymnonsensem”.
TowłaśniewTwarzyBoga,książceautobiograficznejwydanejw1984roku,
dochodzidowielkiejspowiedziDrzeżdżona.Jestonaopowiedzeniemsiebie,wyja-
śnieniemioczyszczeniem,czymśwrodzajuWielkiegoPiątku,któregokażdyznas,
chociażrazwswoimżyciu,doznaje.Poznajemyprzyczynęjegopisania:BPragnąłem
zmienićswojewyobrażeniaośmierciizacząłempisać,czułembowiem,żeobraz
literackijakowyrazludzkiejpostawyjestkutemunajdoskonalsząpomocą”.
Spokójiciekawośćświataprzebijająprzezjegotwórczość,przezobszernyzbiór
książeknapisanychpopolsku,jakiprzezprozęipoezjęwjęzykukaszubskim.
BJanekbyłciekawczłowieka”–twierdziłWojciechKiedrowskiwPacior-
kachłADrzeżdżondawałnatodowody.Jegobohaterowiezmagająsięzlosem,
sąnaznaczenipiętnem.UpiorytoBAnna”–naznaczonapiętnemsamotności,
BProfesorGórski”–człowiekopętany,szukającyodpowiedniegomiejscadlasiebie.
PamiętnikJudasza,awnimJohnJohnson–egoista,samolubnyinarcystyczny.
Otwierazakładusługowydlasamobójców,doktóregotrafiaJudaszdźwigający
brzemięzdrady.KasiazRybaków,bohaterkaWiecznościimiłościznienawidzona
przezludzizBosiedla”starasięwyzwolićsięzciążącegonadniąfatum.Jestsilna.
Dzielnieznosipogardę,odrzucenie,brakmiłości,śmierćdziecka.Maplan.Musi
zniszczyćźródłozarazy.Jakostarakobietapodpalaportnaosiedlu,unicestwia-
jącdalszerozszerzaniesięplugastwa.UbokuKatarzynymożnapostawićMarcina
zOkrucieństwaczasu,którywypędzonyzpustkowiawyruszawświat,abyBpoznać
zło”ijepokonać.
Szczególniebliskiesąmiksiążkinapisanewjęzykukaszubskim:KòlBiélawë,
TwarzSmętka,Dzwónnik.Odkrywamwnichmiejscadobrzemiznane:Mechowo,
Starzyno,Wejherowo,CzarnyLas,Czechy,Pustkiłiludzioswojskobrzmiących
imionachinazwiskach:Czapa,Szornak,Potrykus,Blaszke,Białk,Anna,Mariczka,
2/2012
