Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
IzabelaPajdała
woda
Ablucja–pierwszaiostatnia
Niemalkażdywdzisiejszychczasachchcepachniećkokosem,papajączytrawą
cytrynową.Późniejposmarowaćsięoliwkązżeń-szeniaczymasłemzkakaowca.
Codzienneablucjespowszechniały,aproduktówdomyciaipielęgnacjiciałajest
olbrzymiwybór,reklamadodatkowozapewnianasnatrętnieowyjątkowymzna-
czeniurytualizacjitegoobrządku.Wporównaniuzodległymiczasami,odśred-
niowieczadoXIXwieku,gdziekąpielidbanieociałobyłodlawybranych,dziś
wszyscyjesteśmyuprzywilejowani.Trudnoobecnieprzecieżobanalniejsząiruty-
nowączynnośćjakumycierąkczyprysznic.HipokratesokąpielachpisałBzaży-
wającykąpieliwinienzachowaćspokójidalekoposuniętąpowściągliwość,niepo-
winiennicrobić,innimająoblewaćgowodąiszorować”1.StarożytniGrecymyli
siępodobnie,jakmy,żebypoczućsięlepiejizwiększyćswojąatrakcyjność.WOdy-
seiHomeratoaletabyłaistotnymelementemwstępnymdomodlitwyiobrzędów
libacji,czylirytuałuwylewaniadrogocennychpłynówwofierzebogom,bezpo-
średnionaziemię.Przywejściudoświątyniumieszczanomisyzwodą,ponieważ
Grecy,zobowiązanidoschludnościiczystości,przejawialipełnyszacunekdorelacji
wzajemnychiboskich.
OkresodśredniowieczapoXIXwiekniesprzyjałwodnymipowszechnymza-
biegomkąpielowym.BTrudneobiegiwodywzatłoczonychmiastach,strachprzed
myciemciałauznawanegozawrażliwe,używaniewannyniejestbynajmniejpo-
wszednimzwyczajem–wyrafinowanieiczystośćuzyskiwanoinnymisposobami,
wtymzmienianiembielizny,wycieraniem,nacieraniem.Powszednikontaktzwodą
niejestczymśstałymwdziejachzachodu”2.Niepomagałyrównieżlicznewierzenia
nadającewodziemagicznewłaściwościorazchrześcijańskiepostrzeganieciała.
Długowierzono,żewodamawłaściwościmogącezachwiaćorganizmemludzkim,
osłabiago.HigieniścizpoczątkuXIXwiekujeszczeprzekonywali,żeBuosobników,
którzybiorąkąpielbezinnejpotrzebypróczkaprysu,rozluźniaonaczęści,którenie
powinnybyćrozluźnione,isprawia,żetracąswojenapięcie”3.Zmianawpostrze-
ganiuczystościiobrazuciałanastępujezchwiląodkryciadrobnoustrojów,uschył-
kuXIXwieku,orazpoepidemiachdżumyicholery.Odtegoczasunowepraktyki
ablucyjnewywołująprzemianęprzestrzenimiastaorazcałkowitąprzemianęprze-
strzeniciała.Ustalasięodnowązasadęużyciawodywskalimakro.Przestrzeńcia-
ła,jakoobiektrytualnyiobiektstrictefizyczny,równieżzostajeprzeformułowana,
aobecnawwierzeniachzależnośćodsymbolikiwody,jeszczebardziejsłabnie.Wsfe-
rzerytualno-duchowejniektóreelementyablucji,szczególnieterelacyjne,pozostają
zachowane,choćjużwinnymwymiarze.Naprzykład,pierwszakąpieldzieckajestza-
wszenietylkoprzeżyciempraktycznym,aleiduchowym.Dawniejrozpoczęciekąpieli
unoworodkazaczynałosięodznakukrzyża,ażebywzmocnićsymbolicznedziałanie
wodywkładanodokąpielipieniądze,zioła,wlewanoświęconąwodę,mlekoimiód.
Wszystkopoto,bydzieckuniczegowżyciuniezabrakło,piękniepachniałoimia-
łoładnącerę.Pierwszakąpieldzieckajestczęstowielkimwydarzeniemwdomu.
1K.A.Ashenburg,Historiabrudu,przeł.A.Górska,Warszawa2009-2016,s.22.
2Tamże,s.277.
3G.Vigarello,Higienaciałaiwypracowaniewyglądu,w:Historiaciała.OdRewolucjidoIwojnyświa-
towej,t.2,podred.A.Corbina,przeł.K.BelaidiT.Stróżyński,Gdańsk2013,s.278.
21(3/2017)
