Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
LeonardodaVinci
teżwyobrażeniaideiniemającefizycznej(przestrzennej)reprezentacji.Jakzatem
malowaćkształtynaobrazie?Nieliniąobrysowania,tylkomodelunkiemświatło-
cienia.BPomiędzyświatłemaciemnościąistniejenieskończonamnogośćstopni
pośrednich,ponieważcieńmacharakterciągłyinieskończeniepodzielny”13.Cieńja-
komatematycznawielkośćciągławnieskończonychgradacjach-natakipomysł
możnawpaśćtylkoprzezcharakterystyczneuLeonardałączenia(optyki,matema-
tyki,percepcjiprzemian)izacieraniagranicwanalogowymparadygmacienauko-
wegohumanizmu.
Trzebatuzaznaczyć,żeprotonaukowametodawyjaśniania,jakąjestanalogia,
okazujesięczasemdobrąmetodąstawianiahipotez.Jednąztakichanalogiioraz
wnioskidotyczącepewnegowzorcawprzyrodzieLeonardozastosowałwbadaniu
długościżyciazwierząt.BNaskorupachmałżyiślimakamożnapoliczyćlataimie-
siąceżycia,taksamojaknarogachbaranówiwołów,takżenapniachdrzew”14.Po
prostuwystarczyłodostrzeczwiązekmiędzydrzewnymisłojamiapierścieniamina
rogachbarana-takiekojarzeniefaktówtotalentpokrojudetektywazeskandy-
nawskichkryminałów.Alenasinteresujetujeszczejedenwzorzec-geniuszpolega
naogarnianiucałegoobrazuwwiązaniuniektórychjegoelementów.Choćwpew-
nymmomenciepotrafiteżzrewidowaćbazowetezyswoichdociekań,takiejaksym-
biozamakro-imikrokosmosu.Leonardozakwestionowałsupozycjęanalogiimię-
dzykrążeniemkrwiwcieleiwodywprzyrodziepodwpływemnowychobserwacji,
odkrywającostatecznie,żezacyrkulacjęwodywprzyrodzieodpowiadaparowa-
niewódpowierzchniowych.Niewątpliwieświadczytooformacienowoczesnego
naukowca.
Dodajmy,żewspółcześninaukowcy,skanalizowaniwswoichdyscyplinachiaka-
demickichkolektywach,mogątylkopomarzyćofenomenologicznymwidzeniuca-
łościwmnogościstopnipośrednich,którewykształciłwsobieLeonardo.BZapełnił
kilkapierwszychstronjednegoznotatnikówstosześćdziesięciomadziewięcioma
próbamirozwiązaniakwadraturykoła”,aprzemyślenia,któreprzytymzanotował,
zapowiadająrachunekróżniczkowyicałkowy.BNaośmiustronachKodeksuLeice-
sterzapisałsiedemsettrzydzieścispostrzeżeńdotyczącychruchuwody(...),stwo-
rzyłlistęsześćdziesięciusiedmiuterminów,którymimożnaokreślićpłynącąwodę”
-wrozdzialezatytułowanym:Oistociewody.BWymierzyłdokładniekażdączęść
ludzkiegociałaiobliczyłstosunkimiarokreślonychfragmentów”,zwłaszczakiedy
pracowałnadCzłowiekiemwitruwiańskimiŚwiętymHieronimemnapustyni;„to
samozrobiłzkoniem”15-wodniesieniuzapewnedoprojektukonnegopomnika
ojcaLudwikaSforzyistudiumdoBitwypodAnghiari.Niezapominajmyteżoroz-
maitychrodzajachcieni16inowychrodzajachperspektywy(powietrznej,zanikającej
13J.P.Richter(ed.),TheNotebooksofLeonardodaVinci,Dover1970.Cyt.za:W.Isaacson,Leonardo
daVinci,s.386.
14ManuskryptyParyskieE;KodeksLeicester10r,J.P.Richter,TheNotebooks.Cyt.za:W.Isaacson,
LeonardodaVinci,s.615.
15W.Isaacson,LeonardodaVinci,s.721.
16B...cieniepodstawowepowstającewwynikubezpośredniegopadaniaświatłanaciało;cieniepochodne,
będącerezultatempadaniaświatłarozproszonegowpowietrzu;cieniezabarwionedelikatniekolorem
światłaodbitegoodpobliskiegociała;cieniezłożone,którychsprawcząprzyczynąjestkilkaźródełświat-
ła;cieniepowstającepodwpływemmiękkiegoświatłazmierzchulubporanka;cienierzucaneprzezświat-
łoprzefiltrowaneprzezpapierlublnianepłótno...”iwieleinnych.Albotakaobserwacja:BZawszeznaj-
dziesięmiejsce,odktóregopadająceświatłozostajeodbitezpowrotemwkierunkuźródła;przytym
napotkanaswejdrodzepierwotnycieńimieszasięznim,niecogoprzytymzmieniając”.J.P.Richter,
TheNotebooks;KodeksAtlantycki676r;KodeksAshburnham,2:13v.Cyt.za:W.Isaacson,Leonardo
daVinci,s.385.
31(1/2020)
