Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Chiny
muszlimozaikawkształcieprotosmokaliczyłaponad1,50metradługości.Motyw
smokabyłtakżespotykanynaneolitycznychnaczyniachglinianych,apóźniejtakże
nabrązach.Piktogramyoznaczającesmokawewczesnympiśmiechińskimwidniały
nanefrytowychmagicznychamuletachstworzonychzaczasówpradawnejdynastii
Shang(1600-1046p.n.e).Zczasemsymboleteprzypominającepodłużnezwierzę
zotwartąpaszcząwyewoluowaływkształtwspółczesnegoznakuoznaczającego
smoka–long.
Najwcześniejszy,bonapisanyokołoIwiekun.e.słowniketymologicznyznaków
chińskich,Objaśnienieznakówprostychizłożonych(shuowenjiezi)autorstwaXu
Shena,opisujezwierzęokreślaneznakiemlongjakoBrodzajdługiego,łuskowatego
węża,którymożebyćciemny,możebyćjasny;możebyćcienki,możebyćgruby;
możebyćkrótki,możebyćdługi”3.Tennapierwszyrzutokaenigmatycznyopistak
naprawdęmówiosmokubardzowiele.Smokniejestzwykłymzwierzęciem,aleisto-
tąmagiczną,którapotrafizmieniaćswójrozmiarwzależnościodpotrzeb.Wjednej
chwilimożebyćmalutki,wielkościjedwabnika,bywnastępnejpowiększyćsiędo
rozmiarówmuruchińskiego.Jeżelizechce,smokmożeteżstaćsięniewidzialny
dlaczłowieka.WdalszejczęściobjaśnieniaznakulongXuShendodaje,żesmok
potrafiteżlataćijestaktywnywokresiewiosenno-letnim.Jakpiszeuczony,smok
wznosiłsięwniebowokresierównonocywiosennej(chunfen),powodującopady
deszczuirozpoczynająctymsamymokreswegetacyjny.Czastenkończyłsięwraz
znadejściemrównonocyjesiennej(qiufen),kiedysmokwracałdozamieszkiwanego
przezsiebieakwenu.
WedługChińczykówsmokimogłyzamieszkiwaćdowolnyzbiornikwodny.
Zgodniezesmocząhierarchiąniskierangąsmokimożnabyłoznaleźćnawetwprzy-
drożnychrowachalboprzydomowychstudniach.Smoczykrólowie(longwang)za-
mieszkiwalinatomiastogromnepałacenadnieoceanów.Tradycyjniemówiłosię
oczterechsmoczychkrólach,zktórychkażdywładałjednymzczterechoceanów
–Północnym,Południowym,WschodnimlubZachodnim.Smoczykrólowiebyli
potężnymibogami,którymcześćoddawanonp.wnieistniejącejjużdziśŚwiątyni
KrólaSmokównaTajwanielubprzypoświęconymsmoczymbogomołtarzuwPa-
łacuLetnimwPekinie.Kultsmoczegobogawśródzwykłychludziprzedstawiłrów-
nieżChenKaigewgłośnymfilmieŻółtaziemia.
StarożytniChińczycyuważaliprzemierzającegoprzestworzasmokazadobro-
czynnegoduchapanującegonadwodą.Kierowałprądamirzekipotrafiłsprowadzić
deszcznatereny,któredotknęłasusza.Wpradawnychczasachpewiensmokpomagał
takżemitycznemucesarzowiYustworzyćsystemirygacyjny.Uważano,żesmoczy
oddechzamieniasięwchmurylubwodę.Wniektórychprzedstawieniachsmok
trzymapodszyjągorejącąperłę,którasymbolizujegrzmot.Popularnewkulturze
chińskiejobrazysmokówbawiącychsięwobłokachperłąsąmetaforąszalejącej
burzy,aużywanedodziśwjęzykuchińskimsłowoBtornado”(longjuanfeng)do-
słownieoznaczaBsmokazwijającegowiatr”.
Nieodłącznyzwiązeksmokazwodąsprawił,żeniektórestarożytnesłowniki
znakówchińskichklasyfikowałyznaklongdotejsamejkategorii,coznakiopisujące
różnegatunkiryb.Wartojednakpamiętać,żeobowiązującewczasachstarożytnych
zasadyklasyfikacjiniebyłyzbytrygorystyczne.Przykładowo,pewiensłownikzdy-
nastiiHan(220-206r.p.n.e.)wrozdzialept.Objaśnienierybzawarłinformacje
nietylkoosmoku,aletakżeoświerszczach,żmijachczyropuchach.Świadczyto
otym,żedlastarożytnychChińczykówsmok,choćniktnigdygoniewidział,był
3XuShen:Shuowenjiezi,t.12,akapit7647,www.ctext.org/shuo-wen-jie-zi/long-bu/zh[onlinedo-
stęp:maj2020].
33(3/2020)
