Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
13
zbytrozproszony16,abypisarztenmiałszansęzaistniećpodegidąnp.Bpoetyprze-
łomu”.
CzyzatemdoświetnienamznanegoobrazuNorwidajakoXIX-wiecznejofiary
zapóźnieniagustówpolskiegośrodowiskaliterackiego(reprezentowanegonp.przez
ZygmuntaKrasińskiegoiJózefaIgnacegoKraszewskiego)trzebadołączyćNorwida
naszychczasówjakoofiaręlogocentrycznejstrukturyzacjihistorycznoliterackiej17?
Wmoimprzekonaniu,właśnietak.
Wroku2007,przysprzeciwieczęściredakcjiBPrzegląduHumanistycznego”
codozbytradykalniebrzmiącegotytułu,ukazałsięmójartykuł18,pt.Norwid–
największypoetapolskidrugiejpołowyXIXwieku.Wspominamotym,gdyżwe
wskazanymtekścielata60.XIXwiekujawiłymisięjakodekadadecydującaotoż-
samościdziełaliterackiegopoety,zważywszynacentralnośćwobrębiejegopism
cykluVade-mecum.Publikacjatanieosłabiłaoczywiściechronologicznejdomi-
nacjipowstaniastyczniowego,jeżelichodziotematotwórcząrolętegowydarzenia
wpismachNorwida,którązpewnąprzesadąprzypisujemunorwidystyka.Także
artykułMiędzyromantyzmemamodernizmem–Norwidjakopoetadrugiej
połowyXIXwiekuwperspektywienauczaniaszkolnegozamieszczonywBZeszy-
tachNaukowychOstrołęckiegoTowarzystwaNaukowego”wroku201219niemiał
szansnaBwylansowanie”lat60.XIXwiekujakodecydującychoartystycznejtoż-
samościpoety.
Oskaliproblemuświadczyjużto,żedobitnegestybadaczyNorwida,byszko-
łyśrednienieposługiwałysięnazwiskiemwydłużonym(tj.zczłonemBKamil”)nic
niedały,mimożepierwszeprotestyprzypadłynalata70.ubiegłegowieku,abyły
udziałemwielkiegoautorytetunorwidologicznego–JuliuszaWiktoraGomulic-
kiego.Piszęotym,gdyżznowuchodziolata60.KluczowedlapismNorwidaVade-
-mecumjestdwukrotnieoznaczonekrótkąwersjąnazwiska,czyliBCyprianNor-
wid”.TyleżetawersjajestzanadtoBsucha”ikonkretystyczna,przetowymuszone
tuodwołaniedo(nieszczęśliwej?)miłościdoKamiliLemańskiejprzydajepraw-
dopodobnie(Bnieszczęśliwemu”)Bromantykowi”kulturowejatrakcyjności.Musi
więc(zdaniemczytelników)pozostać?
SzansądlahistorycznoliterackiegoNorwidamożeokazaćsięwizjapremoder-
nistycznościjegodzieła.Mianowicie,potraktowaniepoematuQuidamz1857ro-
kujakopierwszegodobitnegoznakudojrzałościartystycznejdziełaczyniłoby–co
pragnępodkreślić–lata60.decydującymicodowspomnianejtożsamościarty-
stycznejpismautoraVade-mecum.Zezjawiskiemskrajnieodmiennymrecepcyjnie,
aleanalogicznymartystyczniemamydoczynieniaweFrancji(wktórej,jakwia-
domo,żyłNorwid).MianowicieKwiatyzłaCharles’aBaudelaire’aokazałysię
tam–stosującterminologięNorwidacodojegowłasnegoprzełomowegocyklu
16Wostatnichlatachwnorwidologiizyskujejednaknaznaczeniutendencjadoosadzaniapoetynatle
humanistykidrugiejpołowyXIXwieku–wtymhumanistykispodznakupozytywizmu.Por.:A.Nie-
ukerken,Norwidapozytywistycznakoncepcjadziejów,w:Norwidwobechistorii,pod.red.E.Chle-
bowskiej,Ł.Niewczasa,Lublin2014,s.385-413.
17UdanąwmoimprzekonaniuprezentacjęNorwidadrugiejpołowyXIXwiekuzawdzięczamyKrzyszto-
fowiCieślikowi.KontekstewolucjonizmuKarolaDarwina,anastępniemodernistycznejmyślizzakresu
antropologiikulturowej,zmusiłbadaczadoodejściaodtradycyjnejsegmentacjizjawiskspodznaku
dychotomiiromantyzm–pozytywizm.Zob.:K.Cieślik,Nowoczesnośćiodrzucenie,wtegoż:,Twórczość
CyprianaNorwidaateorieewolucjonizmudrugiejpołowyXIXwieku,Warszawa2017,s.235-244.
18Por.W.Rzońca,Norwid–największypoetapolskidrugiejpołowyXIXwieku,BPrzeglądHumani-
styczny”2007,z.6,s.38in.
19Tegoż,Międzyromantyzmemamodernizmem–NorwidjakopoetadrugiejpołowyXIXwieku
wperspektywienauczaniaszkolnego,BZeszytyNaukoweOstrołęckiegoTowarzystwaNaukowego”2012,
nr16,s.87-99.
