Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
HannaKirchner
(ur.w1930r.)
–historyczka
literatury,
edytorka.Przez
wielelatzwiązana
zInstytutem
BadańLiterackich
PAN.Autorka
opracowania
DziennikówZofii
Nałkowskiejoraz
książki
oWładysławie
Hasiorze,
redaktorkaDzieł
JanuszaKorczaka.
PiotrMitzner(ur.
w1955r.)-poeta,
historykliteratury
iteatru,edytor.
Wlatach1999-
-2021pracował
naWydzialeNauk
Humanistycznych
UKSW.Zajmuje
siębiografią
itwórczością
Jarosława
Iwaszkiewicza,
literaturąlatII
wojnyświatowej
ipolsko-rosyjskimi
kontaktami
literackimi.Edytor
tekstówJarosława
Iwaszkiewicza,
Tadeusza
Zielińskiego,Lwa
Gomolickiego,
Henryka
Józewskiego
iinnych.
LeopoldBuczkowski
plastycznym[...].Wjakisposób?Naprzykładprzezzestawienietekstówróżnych
»walorowo«,działającychsamymkontrastem,przeznasycenieprozynazwami,wy-
liczaniemprzedmiotów.Terminologią,któratworzyjakbyswoistą»fakturę«tekstu
[...].Tekstytakiekomponująsięnazasadziezestawieniaczynagromadzenia,tak
jakdadaistycznecollages,sągrąsłów-przedmiotów,pokrewnąwmechanizmiear-
tystycznegooddziaływaniakompozycjomHasioraczyróżnorakimrealizacjompla-
stycznymopartymnazasadzieasamblażu[...]”.
2.PrzeczytałamCzarnypotokitobyłoobjawienie.Czułam,żebardziejjeszczeniż
przejmującyobrazopisanejtamrzeczywistości,zafrapowałmniesposóbopowiada-
niaoniej,odkrywczapoetykaksiążki.Byłamtakporuszonalekturą,żenapisałam
oniejpodwezwaniemCzytajcieDCzarnypotok”!iposłałamjedoAgencjiRobotni-
czej,gwarantującejszerokizasięgapelu.Byłomitegomało.Chciałamdowiedziećsię
czegośopisarzu,szukałamkontaktuznim.Książkawemniezostała,takjakprzyjaźń
zjejautorem,ipowracaławdalszychmoichtekstachoprozieBuczkowskiego.
3.TwórczośćBuczkowskiegonietylezmieniłamojepostrzeganiesztuki,ilepotężnie
jewzbogaciła.Byłamprzygotowanadoodbiorusztukiodwczesnychlatżycia,gdy
mójojciec,malarzisłynnywswoimczasiefotograf,prowadzałmnienawystawy
wZachęcieiuczył,cotoświatłocień.Ciekawośćsztukiwspółczesnejmiałamjuż
samazsiebie,coprzywiodłomniedooczarowaniadziełamiWładysławaHasiora
itowarzyszeniaswoimitekstamijegotwórczości.
4.NapytanieohermetycznośćprozyBuczkowskiego-rzeczywistączywmówioną
-niełatwoodpowiedzieć,bojesttokwestiawzględna.PiszącoCzarnympotoku
iobjaśniająctajnikistylutejpowieści,uchylałamzarzutjejnieczytelności.Aprze-
cieżostromisięprzeciwstawiłJanBłoński,wybitnykrytyk,któryjawnie,wdruku,
nazwałprozęBuczkowskiegodziełempsychopaty.
Niedasięukryć,żeKąpielewLuccaiofcernanieszporachtoksiążkibardziej
skomplikowaneniżtrzypoprzednie,iwymagajągłębszejjeszczeegzegezy.Podej-
mowanojużtakiepróby,alebezmojegoudziału.Niedasięteżukryć,żedlanieprzy-
gotowanegoczytelnikaodbiórtycheksperymentówpowieściowychmożebyćtrud-
ny.Mampewnepodejrzenie,żeBuczkowski,rozochoconysukcesempoprzednich
swoichutworów,zapragnąłpociągnąćdalejdziełodekonstrukcjidotychczasowych
sposobównarracjipowieściowej.Możnabyprzyjąć,żetoswoisteBszelmostwo”Bucz-
kowskiego,sprawdzianjegowładzynadformą.
5.NiestetyniepodejmęsięusytuowaniasztukipowieściowejBuczkowskiegonama-
pieświatowejkultury.Wymagałobytorozległychstudiów.Niejestrównieżłatwo
szukaćpodobnychmuwdorobkupolskiejliteraturyjużpoodejściupisarza.Można
byzresztązaryzykowaćtezę,żepodobnemuprzeobrażeniapowieściowejnarracji
zatoczyłyjuższerokikrąg,aonpozostajewciążpionieremowegoprocesu.
PiotrMitzner
Właściwienajbardziejintrygująceiniepokojącejestpytanieoto,któregoLeopolda
Buczkowskiegowybrać.Prozaik,malarz,rzeźbiarz?Amożemuzyk?Mówiłprzecież,
żegonosiodpisaniadoołówkaifarb,azarazpotemdofortepianualbodosiekiery
czydłuta;uważałtonawetzajakąśsłabość,efektbrakukoncentracji.Poprostumu-
siałpłynąćijakwodaszukałróżnychprzejśćiprzebić.
ZtegowszystkiegonieznamytylkomuzykiBuczkowskiego,chybażektośjąnagrał.
Arysunków,obrazów-sporo.Bardzoróżne,nawetprzedwojenne.Lubiłrysować,
bowtedy,jakmówił,uciszałswojeBobolałościróżne”,choćprzecieżjegoobrazy
rzadkosąidylliczne.Mamytamekspresjonistycznescenywojenne,aleikarykaturę
wstyluGeorgaGrosza,inieśmiesznedowcipy,którelubię,boprzypominająmiry-
38(3-4/2023)
