Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Mężczyźniokobietach,czyliuwagiwstępneipróbyuporządkowania
16
ocenićjakoforpocztęsystemowychzmiandotyczącychpozycjikobiet
wspołeczeństwieeuropejskim,wydajesięnieadekwatne.Nieopisu-
je,leczoceniapostulowanyprzezPrądzyńskiegomodelmałżeństwa
opartynadziewiętnastowiecznymkontrakciepłci.Wswojejpracy
autorrysowałprojektobejmującymożliwośćedukacji,pracyoraz
zmianęprawcywilnychkobiet.Wtymujęciuironiawspółczesnejba-
daczkiwydajesięchybiona.Podobniechybionawydajesięwkontek-
ścieswoistegohołdu,jakiPrądzyńskiemuzłożyłynpoważnewiekiem
istanowiskiem”panie.Jeślitęuwagęinterpretowaćjakoodniesienie
dobrakupostępowościDeotymyigościńjejsalonu,nadalpozostając
wkontekściehistorycznym,zaskakującowypadłabypóźniejszaocena
dokonańPrądzyńskiego.Mamtunamyśliopinieiodwołaniadojego
książkiumieszczanenałamachnSteru”20.
Powyższeuwaginiemającharakterukorygującego.Wskazująjednak
nainnenachylenieniniejszejpracy.Badaniadziałalnościmężczyzn
wspierającychemancypacjęPolekwdrugiejpołowieXIXipierwszej
połowieXXwiekuumieszczamwkontekstachhistorycznych,nie
wkontekściewspółczesnychteoriiemancypacyjnych.
Bohaterowiemoichbadańpojawialisiętakżenakartachksiążekin-
nychwspółczesnychbadaczekliteraturykobietorazemancypacyj-
nychdyskursówkobiet.WpracyGórnickiej-Boratyńskiejznajdziemy
wypisyzartykułówAleksandraŚwiętochowskiego,PiotraChmie-
lowskiegoczyTadeuszaBoya-Żeleńskiego.Pierwsibędątowarzyszyć
opisowidokonańElizyOrzeszkowej.Działaniaostatniegostanąsię
kontekstemprezentacjifeministycznychtezIrenyKrzywickiej.Zko-
leiwwymienionejwcześniejksiążceNarcyzaŻmichowska.Feminizm
ireligiaUrsulaPhillipsoświetliłapostacieEdwardaDembowskiego
iHipolitaSkimborowicza,aIzabelaFilipiakwtreściObszarówodmien-
nościzamieściłainformacjeoPiotrzeChmielowskim,którywcieliłsię
wrolęnauczycielaliteraturyMariiKomornickiej.
–studiowałprawowParyżuina«uniwersytetachniemieckich».Brałudziałwpowstaniustyczniowym,wskutek
czegozostałzesłanynaSyberię.PopowrocieobjąłdobrarodzinnewewsiWolaWiązowawwojewództwiesie-
radzkim.Miałżonę–MarięzeSkórzewskichorazkilkorodzieci(nieudałomisięustalićichliczby).[...]Niewiele
więcejdasiępowiedziećojegożyciu.Wiadomo,żeprzedśmierciąciężkochorował,prawdopodobniebyłsparali-
żowany.Zmarłw1895roku,zostałpochowanynacmentarzuwWoliWiązowej”(tegoż,HNiewieściPalladyn”.Rzecz
oEdwardziePrądzyńskim,HAutobiografa.Literatura.Kultura.Media”2016,nr1(6),s.181–183).
Prądzyńskiwydałtakżedrugąksiążkę–Kobietaiwymiarkarywspołeczeństwie(1874).Jednymzeźródełinforma-
cjizebranychprzezSkuchęjestniepublikowanarozprawamagisterskaJolantyŚlusarczyk,napisanapodkierun-
kiemprof.drhab.EwySkorupynaWydzialePolonistykiUJw2008r.Słowemwbezprawie.EdwardaPrądzyńskiego
głoswsprawieemancypacji.
20OtychostatnichtakżepisałMateuszSkucha.Por.tegoż,„NiewieściPalladyn”...,s.177–189.
