Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
11
żeważniejszajestwalkaowyzwoleniespołeczneicywilizacyjne,druginaczoło
wysuwałprawakobiet12.Ogółspołeczeństwanadalodczuwałjednakniechęćwobec
tychdążeń.
Poupadkupowstaniastyczniowegoistotnąrolęwzmianiesytuacjikobietode-
grałyprzeobrażeniaspołeczno-gospodarcze13.Walkęzbrojnązastąpionodziałania-
miwsferzeekonomicznej,społecznejikulturalnej,którewalnieprzyczyniłysiędo
przetrwanianarodu.Szczególnezadaniewtejdziedziniemiałaszlachta,jakoklasa,
którabyłazawszeprzewodniczkąpozostałychwarstwspołecznych.Podwpływem
dokonującychsięprzemiansamamusiałasięzaadaptowaćdonowychwarunków.
Kobietyodegraływtymdoniosłąrolę14.Byłato„pracaupodstaw”związanazpro-
gramempozytywistycznym15.
Zawartośćtreściowapojęciapatriotyzmuuległawtymczasierozszerzeniu.Ob-
jętonimobowiązekwychowaniamłodegopokolenianaludzizdrowych,umiejących
pracowaćwceluzapewnieniasobiegodziwegożycia,uczciwychiszanującychsię
wzajemnie.Wtensposóbobowiązekpatriotycznystałsięcelemnaczelnymkażdej
polskiejrodziny16.Wyznaczałnormypostępowania,edukacjidzieci,działalności
12M.Bogucka,Gorszapłeć,s.256.
13P.Adamek,Kobietawżyciuzarobkowem.Przyczynekdokwestyikobiecej,Poznań1909;
A.Barańska,Wpływpowstańnaewolucjęrólspołecznychkobietych,[w:]Polskiepowstanianarodowe
natleprzemianeuropejskichwXIXwieku,podred.A.Barańskiej,W.Matwiejczyka,J.Ziółka,Lublin
2001,s.275–288;M.Nartowski,Kobieta,jejkwestya,wpływiznaczenienapolupracyspołecznej,
Kraków1909;G.C.Perkins,Kobietaastanekonomiczny.Studyanadekonomicznymstosunkiem
mężczyznydokobiety,jakoważnymczynnikiemewolucjispołecznej,przeł.zang.M.Padlewska,
Warszawa1909;Społeczeństwowdobieprzemian.WiekXIXiXX.Księgajubileuszowaprofesor
AnnyŻarnowskiej,podred.M.Nietyksza,A.Szwarca,K.Sierakowskiej,Warszawa2003.
14H.Markiewiczowa,WizerunekkobietypolskiejdrugiejpołowyXIXwiekuwprasiewarszaw-
skiej,„Bobolanum”10(1999),nr2,s.501.
15Natematideipozytywizmuzob.J.Data,Tendencjepozytywistycznewczasopiśmiennictwie
wielkopolskimwlatach1848–1870,Poznań1975;Ł.Kabzińska,Genezairozwójpedagogikipozy-
tywizmuwarszawskiegowświetlepublicystyki„obozumłodych”,Olsztyn1996;M.Kozłowska-Saba-
towska,Ideologiapozytywizmugalicyjskiego1864–1881,Wrocław–Kraków1978;W.Modzelewski,
Naródipostęp.Problematykanarodowawideologiiimyślispołecznejpozytywistówwarszawskich,
Warszawa1977;Publicystykaokresupozytywizmu1860–1900.Antologia,oprac.S.Fita,Warszawa
2002;A.Wójcik,Pracaorganiczna,jakodrogadorealizacjipolskiejmyślipolitycznejnaprzełomie
XIXiXXwiekuwujęciuwybranychruchów,[w:]Wizjeirealia.Studianadrealizacjąpolskiejmyśli
politycznejXXwieku,podred.W.Parucha,K.Trembickiej,Lublin2002,s.101–112;M.Zahorska,
Inteligencjaaspołeczeństwowmyślispołecznejokresuwarszawskiegopozytywizmu.Zrozważańnad
roląoświatyiwykształceniawświadomościspołecznej.Rozprawadoktorska,Warszawa1989.
16Natentematzob.Działalnośćkobietpolskichnapoluoświatyinauki,podred.W.Jamrożka,
D.Żołądź-Strzelczyk,Poznań2003;E.Jabłońska-Deptuła,Kobietawpolskimtrwaniu,„Ethos”8
(1995),nr1,s.168–179;G.Karłowicz,EdukacjadomowadziewczątwrodziniepolskiejXIXina
początkuXXwiekuwświetlepamiętników,BHW2004,nr1–2,s.23–38;Nauczaniedomowedzieci
polskichodXVIIIdoXXwieku.Zbiórstudiów,podred.K.Jakubiaka,A.Winiarza,Bydgoszcz
2004;A.Ritter,ZawódnauczycielkinaziemipiotrkowskiejwXIXwieku—wybórczykonieczność?,
[w:]Niebemisercemokryta.StudiahistorycznededykowanedrJolancieMalinowskiej,podred.
M.Malinowskiego,Toruń2002,s.451–452;M.Satwiak,Rolakobietwwychowaniupatriotycznym
