Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tegrowanenja”rozbijaspójnąwizjęświata.Zamiaststałościipewności
poznawczejpojawiasięprowizorycznośćifragmentaryczność52.
Brakpewnościpoznawczej-powiadaJoannaOrska-pociągaza
sobąrelatywizmepistemologiczny;jeślizaśniemajednejprawdy
dlawszystkich,toniemożebyćteżjednolitegosystemuetycznego.
Nadrzędnąrolęimperatywówprawdyietykiwtwórczościliterackiej
wypieraterazpostulatautentyzmu,dążeniedoweryfikacjitekstu.
Eksponujesięodniesieniaizależnościpomiędzytekstemaświa-
tem,wykorzystującróżnewariantyautotematyzmu,próbyimitacji
strumieniaświadomości.Nabierająwagikomentarzemetatekstowe,
sięgasiępoformyparaliterackie.Wszystkietestaraniapodszytesą
niewiarąwmożliwośćadekwatnegowyrażania,opisaniaświataza
pomocązastanychkonwencji53.
Podobnazasadarządzitekstamipostmodernistycznymi,wktórych-
cotakżeważne-narracja,przypominającaswoistąnroz(s)klejkę”,jest
nietylkopolitekstem,alestrukturąnpozbawionąjednoczącejzasady
(niejestniąnawetpodmiot-wytwórcaaniczytelnik)[ś]generowana
wtokupracy,polegającejnarozwarstwianiuprzezodniesieniainterteks-
tualne,mnożącekolejnepłaszczyzny”54.Zasadniczopostmodernizm
uznawanyjestzanokresliterackich,artystycznych»recycling’ów«,nega-
tywnegoprzepisywaniatego,cojegokoryfeuszezastaliwspadkupo
poprzednikach.Przetwarzaniadokonywanegooczywiściezdystansu,
52Zob.J.Orska:Przełomawangardowywdwudziestowiecznymmodernizmie
wPolsceś,s.36.D.W.Fokkemapisał:nModernistaniewyjaśniajakrealista,alenie
rezygnujezmyślenia,brakmupewności,przedstawiawięchipotezy[ś].Głównąmo-
dernistycznąkonwencjązpunktuwidzeniakompozycjitekstuliterackiegojestselekcja
hipotetycznychkonstrukcjiwyrażającychniepewnośćiprowizoryczność”.Tenże:Hi‑
storialiteraturymodernizmuipostmodernizmuś,s.21.
53J.Orska:PrzełomawangardowywdwudziestowiecznymmodernizmiewPolsceś,
s.36.
54K.Uniłowski:Prozapolskaipostmodernizmś,s.26-27.Por.R.Barthes:Teoria
tekstu.Przeł.A.Milecki.W:Współczesnateoriabadańliterackichzagranicą.Oprac.
H.Markiewicz.T.4.Cz.2.Kraków1992,s.189-208.
22
