Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
BLISKIIDALEKI
rypozaobszardyskursuistotnegodlaszerszegoogółulLiteraturajakoformaspołecznegood-
działywaniaulegamarginalizacji,zmniejszasięrangakulturywysokoartystycznejnarzeczskon-
wencjonalizowanych,uproszczonychproduktów,będącychniczyminnymniżmasątowarową,
przedmiotemkomercyjnegoobrotulTo,coniejestaktualne,nieprzystajedoramwspółczesnego
odbioru,coniefunkcjonujewsystemiemarketingowym,wypadazobiegulZjawiskotodotyka,
pozapewnymiwyjątkami(wśródnichtwórczośćStanisławaIgnacegoWitkiewicza,Brunona
Schulza,przedwojennetekstyWitoldaGombrowicza,prozakobieca—ZofiaNałkowska,Maria
Dąbrowska,MariaKuncewiczowa—poezjaSkamandra,MariiPawlikowskiej-Jasnorzewskiej,
JulianaPrzybosia,CzesławaMiłosza)całościliteraturydwudziestolecia,wtymzpewnościąpi-
sarstwaZegadłowiczalPostrzeganejakotradycjonalistyczne,epigońskie,anachroniczneczysen-
tymentalnenatlenowoczesnejsztukimiędzywojnia,powracaprzyokazjiprzypominanianie-
gdysiejszychprowokacjiiskandaliartystycznychl
JednocześnieszeregskładnikówpisarstwaZegadłowiczadajesięodnieśćdotakróżnejod
dwudziestoleciawspółczesnościlBędątośladynbliskich”relacjizproblememspołecznegoroz-
warstwienia,którenieuległozniwelowaniuwwarunkachpaństwademokratycznegolZaanga-
żowanieautoraMartwegomorza…wwalkęznierównościąekonomiczną,generującąróżnice
polityczne,kulturowe,mentalne,stanowiformęsprzeciwuwobeczawszeistniejących,choćnie
zawszewwidocznysposóbeksponowanychzagrożeń—bezrobocia,przemocywewnątrzpań-
stwowej,światopoglądowychkonfliktówispołecznychnapięć,rozmaitychpostaciwykluczenia
izagrożeńzewnętrznychlPisarz,podejmującniegdyśaktualnąidyskutowanąproblematykępo-
szukiwanianowego,sprawiedliwegoładuspołecznego,chętniesięgałdoprowokacji,któranie
byłajedynieformąautoreklamy,leczmiałanaceluzwrócenieuwagigrupszerszychniżdotych-
czasowe,stosunkowowąskieśrodowiskoczytelnicze,funkcjonującewwarunkachdemitologiza-
cjisztuki,zwłaszczaliterackiej,po1918rokuorazwsytuacjimerkantylizacjiobieguartystycznego
irynkumasowegolMusiałasiędotegodostosowaćstrategiapisarzylWidaćprzytym,jakproza
iwpewnymstopniudramaturgiaZegadłowiczarealizowałypostulatzapisurzeczywistościlJed-
nocześniewjegopoezjidostrzegamybraktego,cocechujesztukęnowoczesną,awangardową,
poszukującąioryginalnąlPoezjatajestwzastanawiającysposóbdokońcatradycjonalistycznal
Obcejejsąmodernizacyjnefascynacje,naprzykładasymilacjatechnikijakotematupoetyckie-
go,eksplozjametropoliiiwszechobecnośćkulturywielkomiejskiej,awangardoweeksponowanie
radia,kinaczysamolotujakośrodkówkomunikacjiwytwarzającychnowywymiarwięzispołecz-
nejlLudowyrzemieślnik,prawdziwyartysta,indywidualnytwórca,takijakJędrzejWowro,
zastępujetuwytwórcęzunifikowanych,seryjnychproduktów(byodwołaćsiędoterminolo-
gicznegoprzeciwstawieniaWalteraBenjamina)lLirykaantyurbanistyczna,zamiastcywilizacji
przemysłowej,przedstawianaturę,opisujeziemię,łąkę,roślinyzamiastbrukuiasfaltu,księżyc
zamiastlatarnilTentradycjonalizm,czasemokreślanymianemregionalizmu,niewynikazbez-
refleksyjnegokonserwatyzmuestetycznegoiczemuśjednaksłużylCelemjesteksponowaniejed-
nostki,indywiduumwjegowłasnymświecielKiedyjednakporównamyprozę,dramatyipoezję
Zegadłowicza,dostrzeżemy,żebohatertejtwórczościpojawiasięraczejjakoefektnastawienia
etycznegoniżestetycznego,żeprocesymodernizacyjnezachodzącewdwudziestoleciu,jeślisą
obecne,toraczejwpostacinegatywnej,naprzykładkatastrofywojennejalbonasilenianapięć
klasowychlWrezultaciewidzimy,jaktwórczośćZegadłowiczaprowadzizczasemdozanegowa-
