Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ODREDAKTORÓW
PozostawałaipozostajelegendabiograficznalPisarzzrywającyzeświatemzastanym,ztożsa-
mościąnaturalnegodlań,jakbysięmogłozdawać,środowiskaWadowic,apóźniejPoznania,
postrzeganyjestjakoprowokatorlJegopolemikiprowadzonenapłaszczyznachobyczajowej,re-
ligijnej,politycznejprzesłaniająswąskandalicznościąistotęicelprowokacjilTymczasemartysta
przeciwstawiającysięwtrzechpłaszczyznachnsmakowipowszechnemu”dokonujetądrogąnie-
oczekiwanychakonsekwentnychzwrotówideowychlOdrzuceniemmłodościstająsięZmory…,
potemnastępujezerwaniezdogmatycznymśrodowiskiemnTęczy”lOdpublikacjiwołkowickiej
powieściprzełomświatopoglądowyijegokonsekwencjeoznaczająnietylkokrytykęzatęchłej,
nikczemnej,obłudnejsferymałomieszczańskiej,literaturaznałajużtakiemanifestacjelWażniej-
sząkonsekwencjąapostazjistajesięposzukiwanieprzezpisarzawepocekryzysuekonomicznego,
wczasach,gdytężejąideologietotalitarne,rozwiązaniawideologiilewicowejlJaksięzdaje,źró-
dłemtegozwrotubyływrażliwośćemocjonalnaorazpoczuciemoralnejuczciwości,nie
tylkowobecsiebie,nietylkowobecnprawdywsztuce”,autentycznościartystycznej,alerównież
poczucieobowiązkuinteligenta—artystystającegowobeckonkretuspołecznejrzeczywistościl
Zetknięciesięzrealnymświatem,analogiczniejakuZegadłowicza,kazałoreporterommiędzy-
wojniazajmowaćstanowiskotakie,jakiereprezentująKsaweryPruszyńskiczyKonradWrzos(by
nadwóchtylkoprzykładachspołecznegoreportażupoprzestać)lOdzwierciedleniewpowieści
autobiograficznej,wproziereportażowej,wreportażuprasowymprzynosiwówczasrozległąpa-
noramękulturową,wodniesieniudotwórczościZegadłowiczaniewystarczającoipowierzchow-
niezbadanąl
Odrębnąkwestią,którąnależyuznaćzaistotnąwkontekściepisarstwaZegadłowicza,jest
problematykapamięcilŁączysięonazzagadnieniemautobiografizmu,atakżezzapisempewnej
kulturowejtradycjiutrwalającejzjawiskaperyferyjne,ulegającedegradacjijakowartościregional-
ne(bynierzec:prowincjonalne),wypieraneprzezcywilizacjęprzemysłu,techniki,kulturępo-
pularną,miejskąlUtrwalanieegzotyzmuświataprowincjonalnegowliryce,dramacie,powieści
(czywspomnieniaodnoszonedorealiówmłodopolskich)przestajepełnićfunkcjęindywidualnej
autobiografii,azamienionezostajewmuzeumzbiorowejpamięciiwyobraźnilZamianaplanuin-
tymnegonaogólnąpanoramęoznaczaodejścieodperspektywybohaterajednostkowegolZastą-
pijąproceshistoryczny,sygnowanywaluzjachiopisachwojny,ruchówspołecznych,wystąpień
rewolucyjnychl
Nierozpoznanewcałościowymujęciupozostajeanalogicznedopamięcizagadnieniewyobraź-
nitegopisarza,jejźródełbiograficznych,abardziejjeszczepsychicznych,orazjejwarsztatowej
organizacjilOpamięcipisanoprzedewszystkimwtympierwszym,biograficznymkontekście,
traktowanojąjakoskładowątematycznądotyczącąhistorycznejczyfabularnejprzeszłości,ale
nierozpatrywanojejjakoreguły(mimopewnychmodyfikacji)kompozycyjnejwprozie,zasa-
dykreowaniapoetyckiegoobrazuinależącejdońsymboliki,planowaniakonstrukcjiosobowej
izdarzeniowejwutworachdramaturgicznychlWyobraźniaiwyobrażeniowośćjakostrategie
artystycznewywodziłysięniewątpliwiezpoetykimłodopolskiej,aleabsorbowałynainnychniż
dotychczaszasadachiregionalną,beskidzkąludowość,isymbolizmkonstruującyideowykształt
formpowieściowych,ieksperymenty,takiejakprozaJamesaJoyce’a,itradycjęantycznągrecką
nazmianęzbiblijną,atakżeosiągnięciadokumentarno-dokumentacyjneliteraturyXX-wiecznej
wrazzwielogatunkowościąprozyidramatu(podwpływeminscenizacjiniemieckich,powstają-
15
