Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dlaczegoemocjaniejestnaturalnymrodzajem?NatopytanieGriffiths
udzielarozbudowanejodpowiedzi.Niekiedyemocjajestkrótkotrwałąreakcją
programuafektowego,wysocezautomatyzowaną,wywołanąnawczesnycheta-
pachprzetwarzaniaperceptualnychinformacjiiuświadamianąwanatomicznie
starychstrukturachmózgu(tzw.mózggadzi),wspólnychnamiwieluzwierzę-
tom,wtymnaczelnym.Takąemocjąjestgniewjakoreakcjanaszturchanieprzez
kogośstojącegozanamiwkolejce.Innymrazemgnieworazpoczuciewinyinie-
nawiśćdosamegosiebiemogąwystąpićjakoreakcjanadysfunkcyjnywzórinter-
akcjiwmałżeństwie,opornynapróbyświadomejpoprawyzachowaniauwikła-
nychwnieosób.Tareakcjajestbardziejkognitywniezłożonaireprezentujeto,co
Griffithsnazywanwysocekognitywnąemocją”.Posiadanieemocjimożetakże
wiązaćsięzzinternalizowanymkulturowymmodelemwłaściwegozachowania,
jakmatomiejsce,gdyktośtracinadsobąpanowanieinidziezascenariuszem”
pochodzącymzrealnychbądźfikcyjnychincydentów,kulturowoistotnychdla
nich.Argument,iżnwysocekognitywneemocje”możnazredukowaćdopodsta-
wowychemocjibądźrozumiećjejakoichmieszaninęczyszczegółoweopraco-
wanie,Griffithsodrzuca,niewyrzekającsięjednakopcji,żeteniepodstawowe
emocje(któredalejnazywazłożonymi)mogąobejmowaćpodstawoweemocje
jakoczęści.Jednocześnieodrzucateżpogląd,żepodstawoweemocjeniesąemo-
cjamilubżesąprotoemocjamiisugerujeistnieniedwulubwięcejżnychrodza-
jówpsychologicznychprocesówuczestniczącychwemocjach.
Innyargumentzateząoemocjachjakoniebędącychnaturalnymrodzajemba-
zujenaGriffithsawyjaśnieniunaturalnegorodzajuwbiologii.Produktemewolu-
cjisądwazasadniczezbiorybiologicznychkategorii:homologiianalogi.Korzy-
stajączdefinicjiOwena,określaonhomologjakontensamorganwżnych
zwierzętachwkażdejżnorodnościformifunkcji”,przyczymodczasówDar-
winateorganytraktujesięjakopochodząceodwspólnejrodowejformy.Analogi
natomiasttoprzypadki,wktórychnniespokrewnionestrukturysąpodobnedosie-
bienawzajem,ponieważnaturalnaselekcjazaadaptowałajedlatejsamejekolo-
gicznejroli”
77.Przyzastosowaniutychkategoriibiodraludzkiesąhomologiczne
dobioderkonia,aanalogicznedostawówkończynstawonogów.ZdaniemGriffi-
thsapodstawoweemocjesąanalogicznedo,podpadającychpodtęsamąpotoczną
kategorię,złożonychemocji.Wtymsensieżnerodzajestrachusąreakcjamina
niebezpieczeństwo.Stądpsychobiologicznaogólnateoriaemocjimusiałabybyć
teoriąpsychologicznychanalogii,tj.cechspełniającychtesamefunkcjewrelacji
społecznychikulturowych(iwdomyśle:filozoficznych)badańdotyczącychsubiektywnegodo-
świadczeniaafektywnego.Tebadaniatraktujesiępoprostujakoodrębnepoziomyanalizytego
zjawiska(por.J.Panksepp,Emocjejakotworynaturalne,s.188).
77P.E.Griffiths,IsEmotionaNaturalKind?,s.237.
30