Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
kówwielcyfilozofowietowłaśniestaralisięrobić.Naderczęstojednaktrakto-
waliemocjejakocoś,co,mimożerównienaturalnejakintelekt,stanowipo-
ważnąprzeszkodędlaludzkiegodobrostanu.
Negatywnystosunekdoemocjijakotakich(zwyjątkiemspokojnejemocji
przyjaźni)mielistoicy.ChociażSenekaiChryzypsątwórcamiklasycznejpo-
znawczejteoriiemocji
6,którejdzisiejsze,nowszepostaciedowartościowują
emocje,aprzeztoprzecząichpodrzędnemuwobecrozumustatusowi,zapropo-
nowaneprzeznichujęcieemocjijestichnegacją.Dlastoikówemocjebyłykon-
ceptualnymibłędami,któreunieszczęśliwiająludzi.Wichocenieświata,wktó-
rymżyjemy,niemożnakontrolować,dlategoniemożnarozsądnieczegokolwiek
odeńoczekiwać.Emocje,jakowypływającezipociągającezasobąpragnienia,
sąpowyższychnrealiów”światanieświadome.Powodująprzeztocierpienie
iból,któregorozsądnyczłowiekmożeuniknąćprzezwyrzeczeniesięemocji
inosiągnięcie”apatheia.
Stoickieuprzedzeniewobecemocjimiałokontynuacjęwśredniowieczu.
Wramachówczesnychstudiównademocjamipodkreślanopodstawowyzwią-
zekemocjiipragnień,zwłaszczatychocharakterzesamolubnymiegocentrycz-
nym.Pokłosiemwłaściwegowieluchrześcijańskimfilozofomzainteresowania
problematykągrzechubyłyszczegółoweanalizyemocji,namiętnościiżądz,
któreuznanozagrzeszne.Teanalizydotyczyłyzwłaszczachciwości,obżarstwa,
nieczystości,gniewu,zazdrościipychy.Emocje,którymprzyznanostatusnaj-
wyższychcnótchrześcijańskatriadawiary,nadzieiimiłościniebyłyklasy-
fikowanejakoemocje.ŚwiętyTomaszzAkwinutraktowałjejakowyższe
wstatusieodnzwykłych”emocji,niemalrównerozumowi
7.
Bardziejzróżnicowana,podkątemstosunkudoemocjijakoewentualnych
środkówdobregożycia,byłafilozofianowożytna.Kartezjusz,mimożetrak-
towałemocjejakoszczególniekłopotliwy
8rodzajnamiętności,wskazywał
jednocześnie,żesąonenpodatne”narozumoweargumenty.Jakotakiemogą
byćzatempożyteczne,wzmacniając(wodpowiednimstopniu)iutrwalając
wduszywłaściwemyśli.Podobnieniejednoznaczne(podkątemoceny)było
ujęcieemocjizaproponowaneprzezSpinozę.Emocjeuważałonzaformy
nmyśli”.Jakstoicytwierdził,żenajczęściejprowadząonedobłędnejinterpre-
tacjiświata,aprzeztopowodującierpienieifrustrację.Zamiastapatheiajed-
nakżepostulowałdążeniedopewnegorodzajunbłogości”.Jejosiągnięciemia-
6Istotątejkoncepcjijestujęcieemocjijakosądówwartościujących(ocen)dotyczącychświa-
taimiejscaczłowiekawświecie.
7Por.R.C.Solomon,Filozofiaemocji,s.23.
8Kłopotliwośćemocji,jakinamiętnościpolega,wedługKartezjusza,natym,żejakożnią-
cesięodnczystegopoznania”,czyniąludzkieocenynbałamutnymiiniejasnymi”.
8