Endokrynologia ciąży

Błażej Męczkalski

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-200-6261-8

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2012

Liczba stron:

456

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

. Endokrynologia ciąży. Red. Męczkalski, Błażej . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2012, 456 s. ISBN 978-83-200-6261-8

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A2 Męczkalski, B.

T1 Endokrynologia ciąży

PB PZWL Wydawnictwo Lekarskie

PP Warszawa

YR 2012

SN 978-83-200-6261-8

Bibliografia BibTex:

@Book{ 45187, author = "", editor = "Męczkalski, Błażej", title = "Endokrynologia ciąży", publisher = "PZWL Wydawnictwo Lekarskie", year = "2012", address = "Warszawa", isbn = "978-83-200-6261-8" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU -

ED - Męczkalski, Błażej

TI - Endokrynologia ciąży

PB - PZWL Wydawnictwo Lekarskie

CY - Warszawa

PY - 2012

SN - 978-83-200-6261-8

ER -

Netografia (standard APA):

. Red. Męczkalski, Błażej. Endokrynologia ciąży [baza danych online] Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2012 [dostęp: 30 06 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/endokrynologia-ciazy-blazej-meczkalski-45187.

poród, ciąża, okres noworodkowy, rozród, regulacja cyklu miesiączkowego

Książka jest pierwszą polską monografią książkową o tematyce endokrynnych uwarunkowań ciąży. W pierwszej części są prezentowane najnowsze wiadomości dotyczące endokrynologii ciąży w aspekcie wydzielania wewnętrznego płodu, matki oraz zagadnień kli...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-200-6261-8

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2012

Liczba stron:

456

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wykaz skrótów20
Przedmowa25
Fizjologia wydzielania wewnętrznego w ciąży27
1. Wpływ chorób endokrynologicznych na płodność kobiety – Błażej Męczekalski, Adam Czyżyk, Agnieszka Podfigurna-Stopa, Krzysztof Katulski, Marzena Maciejewska-Jeske29
1.1 Wpływ chorób podwzgórza i przysadki na płodność29
1.1.1 Zaburzenia czynnościowe29
1.1.2 Zaburzenia o podłożu psychicznym29
1.2 Wpływ chorób tarczycy na płodność31
1.2.1 Niedoczynność tarczycy31
1.2.2 Nadczynność tarczycy32
1.2.3 Choroby autoimmunologiczne tarczycy a płodność33
1.3 Wpływ zaburzeń równowagi wapniowo-fosforanowej na płodność34
1.4 Nadczynność kory nadnerczy34
1.4.1 Definicje34
1.4.2 Płodność34
1.5 Niedoczynność kory nadnerczy35
1.5.1 Definicje35
1.5.2 Płodność35
1.6 Pierwotny hiperaldosteronizm36
1.7 Wpływ chorób jajników na płodność36
1.6.1 Definicje36
1.6.2 Płodność36
1.7.1 Dysgenezje gonad36
1.7.2 Zespół policystycznych jajników39
1.8 Wpływ wrodzonego przerostu nadnerczy na płodność41
1.8.1 Płodność u kobiet z klasycznym wrodzonym przerostem nadnerczy42
1.8.2 Płodność u kobiet z nieklasycznym wrodzonym przerostem nadnerczy42
2. Zmiany hormonalne w organizmie matki – przejście od cyklu miesiączkowego do ciąży45
2.1 Podwzgórze i przysadka w ciąży – Przemysław Biliński, Agnieszka Podfigurna-Stopa, Błażej Męczekalski45
2.1.1 Podwzgórze45
2.1.2 Przysadka46
2.1.3 Charakterystyka regulacji podwzgórzowo-przysadkowej w ciąży47
2.2 Funkcja jajników – Błażej Męczekalski, Dariusz Szpurek, Agnieszka Podfigurna-Stopa51
2.2.1 Hormony steroidowe51
2.2.2 Hormony peptydowe63
2.3 Fizjologia tarczycy – Roman Smolarczyk66
2.3.1. Synteza i wydzielanie hormonów tarczycy66
2.3.2. Transport oraz metabolizm hormonów tarczycy68
2.3.3. Działanie hormonów tarczycy w tkankach obwodowych68
2.3.4. Regulacja wydzielania hormonów tarczycy69
2.3.5. Zmiany w fizjologii tarczycy w ciąży70
2.3.6. Fizjologia tarczycy płodu71
2.4. Nadnercza – Błażej Męczekalski, Krzysztof Katulski, AgnieszkaPodfigurna-Stopa, Adam Czyżyk72
2.4.1. Anatomia72
2.4.2. Fizjologia73
2.4.3. Oś podwzgórze–przysadka–nadnercza74
2.4.4. Glikokortykosteroidy76
2.4.5. Mineralokortykosteroidy79
2.4.6. Androgeny nadnerczowe80
2.4.7. Rdzeń nadnerczy81
2.5. Homeostaza glukozy w ciąży – Ewa Wender-Ożegowska85
2.5.1. Główne uwagi85
2.5.2. Adaptacja organizmu kobiety do ciąży85
2.5.3. Gospodarka węglowodanowa w ciąży86
2.6. Homeostaza wapniowo-fosforanowa – Błażej Męczekalski, Adam Czyżyk,Roman Lorenc94
2.6.1. Gospodarka wapniowa i metabolizm kostny podczas ciąży i połogu94
2.6.2. Zmiany w gospodarce wapniowo-fosforanowej w ciąży96
2.6.3. Zmiany w gospodarce wapniowo-fosforanowej podczas laktacji101
3. Funkcja endokrynna ciałka żółtego – Krzysztof Czajkowski105
3.1. Czynność ciałka żółtego w cyklu miesiączkowym105
3.2. Ciałko żółte ciążowe107
3.3. Niedomoga lutealna108
3.4. Czynność ciałka żółtego w technikach wspomaganego rozrodu108
4. Endokr ynologia płodu – Krzysztof Czajkowski110
4.1. Rozwój i czynność podwzgórza i przysadki110
4.2. Rozwój i czynność gonad płodu110
4.3. Rozwój i czynność tarczycy116
4.3.1. Nieprawidłowa czynność tarczycy płodu118
4.3.2. Wpływ hormonów tarczycy na ośrodkowy układ nerwowy płodu120
4.3.3. Wpływ wybranych leków na funkcję tarczycy płodu122
4.4. Rozwój i czynność przytarczyc123
4.4.1. Wrodzone i nabyte zaburzenia przytarczyc124
4.5. Rozwój i czynność nadnerczy126
4.4.2. Wpływ wybranych leków na czynność przytarczyc płodu126
4.5.1. Kora nadnerczy127
4.5.2. Rdzeń nadnerczy płodu130
5. Jednostka matczyno-łożyskowo-płodowa – Leszek Pawelczyk, Agnieszka Mitkowska136
5.1. Okres wczesnej ciąży136
5.2. Okres pełnej aktywności łożyska137
5.2.1. Synteza gestagenów137
5.2.2. Synteza estrogenów139
5.2.3. Steroidogeneza nadnerczowa płodu141
5.3. Czynność jednostki matczyno-łożyskowo-płodowej a poród142
6 Funkcja endokrynna błon płodowych i doczesnej – Błażej Męczekalski, Adam Czyżyk, Agnieszka Podfigurna-Stopa147
6.1 Hormony peptydowe błon płodowych i doczesnej147
6.2 Hormony podobne do hormonów podwzgórzowych148
6.2.1 Kortykoliberyna148
6.2.2 Urokortyny149
6.2.3 Neuropeptyd Y150
6.3 Hormony podobne do hormonów przysadkowych151
6.2.4 Łożyskowa gonadoliberyna151
6.2.5 Łożyskowa tyreoliberyna151
6.3.1 Ludzka gonadotropina kosmówkowa151
6.3.2 Łożyskowy hormon wzrostu153
6.3.3 Łożyskowa adrenokortykotropina153
6.3.4 Ludzki laktogen łożyskowy153
6.3.5 Oksytocyna154
6.3.6 Peptydy opioidowe154
6.4 Czynniki wzrostu155
6.4.1 Inhibiny155
6.4.2 Aktywiny155
6.5 Inne łożyskowe hormony peptydowe156
6.6 Doczesnowe hormony peptydowe156
6.5.1 Osoczowe białko ciążowe156
6.5.2 Glikoproteina β1 specyficzna dla ciąży156
6.6.1 Prolaktyna156
6.6.2 Relaksyna157
6.6.3 Prorenina158
6.6.4 Białko łożyskowe 5158
7. Endokrynne uwarunkowania porodu – Grzegorz H. Bręborowi161
7.1 Czynność skurczowa mięśnia macicy w czasie ciąży161
7.2 Steroidy162
7.3 Tlenek azotu164
7.4 Hormon uwalniający kortykotropinę164
7.5 Białka surfaktantu165
7.6 Prostaglandyny166
7.7 Oksytocyna168
7.8 Udział mediatorów zapalenia w inicjacji porodu168
8. Endokrynologia połogu i laktacji – Magdalena Kłudka-Sternik, Tomasz Paszkowski170
8.1 Czynniki endokrynne wpływające na laktację170
8.2 Dysfunkcja przysadki – zespół Sheehana171
8.3 Prolaktyna – stężenie w surowicy krwi w okresie ciąży i połogu171
8.3.1 Depresja poporodowa172
8.4 Oksytocyna173
8.5 Beta-endorfiny, ludzka gonadotropina kosmówkowa, kortyzol – stężeniew surowicy krwi w ciąży i połogu173
8.6 Estrogeny i progesteron – zmiany stężenia w surowicy krwi w ciąży i połogu173
8.7 Hormony tarczycy174
8.8 Laktacja a seksualność kobiety174
8.8.1 Oś podwzgórze–przysadka–jajnik174
8.8.2 Stężenie LH i FSH w okresie laktacji i połogu175
8.10 Inhibiny – udział w procesie laktacji176
8.9 Płodność w okresie laktacji176
8.11 Odpowiedź immunologiczna w okresie połogu i laktacji177
8.12 Laktacja – kolejne etapy178
8.12.1 Zmiany w składzie mleka179
Endokrynologia kliniczna w ciąży i połogu181
9. Choroby podwzgórza i przysadki mózgowej u kobiet w ciąży – Stanisław Radowicki, Agnieszka Podfigurna-Stopa, Krzysztof Katulski, Błażej Męczekalski183
9.1 Podwzgórze183
9.1.1 Zaburzenia czynnościowe i o podłożu psychicznym183
9.1.2 Zaburzenia o podłożu organicznym186
9.2 Przysadka mózgowa187
9.2.1 Hiperprolaktynemia i gruczolaki przysadki produkujące prolaktynę (prolactinoma) w ciąży187
9.2.2 Choroba Cushinga w ciąży189
9.2.3 Akromegalia w ciąży191
9.2.4 Zespół Sheehana192
9.2.5 Moczówka prosta w ciąży193
9.2.6 Limfocytarne zapalenie przysadki194
10. Choroby tarczycy w ciąży – Roman Smolarczyk197
10.1 Niedoczynność tarczycy197
10.1.1 Niedoczynność tarczycy w ciąży197
10.1.2 Wrodzona niedoczynność tarczycy204
10.2 Nadczynność tarczycy207
10.2.1 Nadczynność tarczycy w ciąży207
10.2.2 Płodowa nadczynność tarczycy217
10.2.3 Noworodkowa nadczynność tarczycy218
10.2.4 Noworodkowa niedoczynność tarczycy wywołana leczeniem tyreostatykami218
10.2.5 Noworodkowa centralna niedoczynność tarczycy218
10.2.6 Poporodowe zapalenie tarczycy219
10.3 Nowotwory tarczycy podczas ciąży222
10.3.1 Etiopatogeneza i epidemiologia222
10.3.2 Obraz kliniczny i przebieg naturalny223
10.3.3 Rozpoznawanie223
10.3.4 Leczenie224
10.3.5 Profilaktyka226
10.3.6 Rokowanie226
11. Choroby nadnerczy u kobiet w ciąży – Błażej Męczekalski, Krzysztof Katulski, Marzena Maciejewska-Jeske, Agnieszka Podfigurna-Stopa, Adam Czyżyk227
11.1 Nadczynność kory nadnerczy w przebiegu ciąży227
11.1.1 Klasyfikacja227
11.1.2 Etiopatogeneza i epidemiologia227
11.1.3 Obraz kliniczny228
11.1.4 Rozpoznanie228
11.1.5 Leczenie229
11.2 Niedoczynność kory nadnerczy w przebiegu ciąży230
11.1.6 Konsekwencje230
11.2.1 Etiopatogeneza i epidemiologia230
11.2.2 Obraz kliniczny232
11.2.3 Rozpoznanie232
11.2.4 Leczenie233
11.2.5 Rokowanie233
11.3 Pierwotny hiperaldosteronizm w przebiegu ciąży234
11.3.1 Etiopatogeneza i epidemiologia234
11.3.2 Obraz kliniczny234
11.3.3 Diagnostyka235
11.3.4 Leczenie235
11.4 Wrodzony przerost nadnerczy u kobiet w ciąży236
11.4.1 Wrodzony przerost nadnerczy u kobiet w ciąży z niedoborem 21-α-hydroksylazy236
11.4.2 Etiopatogeneza i epidemiologia236
11.4.3 Obraz kliniczny i przebieg naturalny237
11.4.4 Płodność u kobiet z wrodzonym przerostem nadnerczy238
11.4.5 Powikłania dla matki i dziecka238
11.4.6 Diagnostyka239
11.4.7 Leczenie240
11.5 Niedobór 11-β-hydroksylazy242
11.5.1 Obraz kliniczny242
11.5.2 Epidemiologia242
11.5.3 Rozpoznanie242
11.5.4 Leczenie242
11.5.5 Monitorowanie242
11.6 Niedobór dehydrogenazy 3-β-hydroksysteroidowej243
11.5.6 Ciąża u pacjentek z niedoborem 11-β-hydroksylazy243
11.6.1 Leczenie243
11.7 Guz chromochłonny nadnerczy w ciąży244
11.7.1 Etiopatogeneza i epidemiologia244
11.7.2 Obraz kliniczny i przebieg naturalny244
11.7.3 Rozpoznanie245
11.7.4 Różnicowanie245
11.7.5 Możliwości lecznicze245
11.8 Rak nadnerczy w ciąży246
11.8.1 Etiopatogeneza i epidemiologia246
11.8.2 Obraz kliniczny i przebieg naturalny246
11.8.3 Rozpoznanie247
11.8.4 Leczenie247
11.8.5 Rokowanie247
11.8.6 Sytuacje szczególne247
11.9 Incydentaloma nadnerczy w ciąży248
11.9.1 Etiopatogeneza i epidemiologia248
11.9.2 Obraz kliniczny i przebieg naturalny248
11.9.3 Rozpoznanie248
11.9.4 Leczenie249
12. Guzy hormonalnie czynne jajników w ciąży – Witold Kędzia, Marek Spaczyński252
12.1 Nowotwory gonadalne253
12.1.1 Gyneblastomata253
12.1.2 Androblastomata258
12.1.3 Gynandroblastomata – nowotwory gonadalne mieszane i niesklasyfikowane261
12.1.4 Inne guzy jajnika hormonalnie czynne261
13. Endokrynologiczne zaburzenia jajników a ciąża – Błażej Męczekalski, Agnieszka Podfigurna-Stopa, Adam Czyżyk, Krzysztof Katulski263
13.1 Dysgenezja gonad263
13.2 Przedwczesne wygasanie czynności jajników264
13.1.1 Ciąża u kobiety z zespołem Turnera264
13.3 Zespół policystycznych jajników265
13.3.1 Zaburzenia wczesnego okresu ciąży u chorych z zespołem policystycznych jajników267
13.3.2 Zespół policystycznych jajników i nawracające wczesne poronienia269
13.3.3 Zaburzenia obserwowane podczas ciąży u kobiet z zespołem policystycznych jajników269
13.3.4 Zespół policystycznych jajników a powikłania w okresie porodu271
13.3.5 Wpływ leczenia metforminą na powikłania w ciąży u chorych z zespołem policystycznych jajników272
13.4 Podsumowanie273
14. Cukrzyca a ciąża – Ewa Wender-Ożegowska, Agnieszka Zawiejska, Jacek Brązert276
14.1 Cukrzyca ciążowa277
14.1.1 Epidemiologia i czynniki ryzyka277
14.1.2 Patofizjologia279
14.1.3 Diagnostyka280
14.1.4 Czynnik ryzyka powikłań matczynych i płodowych283
14.1.5 Leczenie287
14.2 Cukrzyca przedciążowa290
14.2.1 Planowanie ciąży291
14.2.2 Matczyna hiperglikemia jako czynnik ryzyka powikłań ciąży293
14.2.3 Powikłania naczyniowe cukrzycy a ciąża298
14.2.4 Retinopatia cukrzycowa a ciąża299
14.2.5 Nefropatia cukrzycowa a ciąża301
14.2.6 Neuropatia cukrzycowa a ciąża306
14.2.7 Insulinoterapia w okresie ciąży307
14.2.8 Nadzór nad ciążą powikłaną cukrzycą309
14.2.9 Nadzór śródporodowy nad pacjentką chorującą na cukrzycę przedciążową313
15. Otyłość a ciąża – Ewa Wender-Ożegowska320
15.1 Definicja otyłości320
15.2 Epidemiologia otyłości321
15.3 Zmiany metaboliczne towarzyszące otyłości322
15.4 Aspekty kliniczne otyłości w okresie ciąży324
15.5 Powikłania matczyne otyłości325
15.5.1 Cukrzyca ciążowa325
15.5.2 Nadciśnienie tętnicze325
15.5.3 Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa326
15.6 Powikłania płodowe i noworodkowe otyłości matczynej327
15.6.1 Wady rozwojowe327
15.6.2 Poronienia327
15.6.3 Masa ciała noworodków328
15.6.4 Śmiertelność okołoporodowa328
15.7 Powikłania okołoporodowe otyłości matczynej329
15.6.5 Powikłania odległe329
15.8 Postępowanie terapeutyczne330
15.8.1 Planowanie ciąży330
15.8.2 Zalecenia dietetyczne i aktywność fizyczna330
15.8.3 Profilaktyka zakrzepowa331
15.8.4 Profilaktyka stanu przedrzucawkowego332
15.8.5 Diagnostyka cukrzycy ciążowej332
15.9 Planowanie porodu333
15.10 Podsumowanie335
16. Zaburzenia równowagi wapniowo-fosforanowej – Błażej Męczekalski, Adam Czyżyk, Roman Lorenc339
16.1 Pierwotna nadczynność przytarczyc339
16.1.1 Etiopatogeneza i epidemiologia339
16.1.2 Obraz kliniczny i przebieg naturalny340
16.1.3 Rozpoznanie342
16.1.4 Leczenie344
16.1.5 Profilaktyka347
16.2 Niedoczynność przytarczyc348
16.1.6 Sytuacje szczególne348
16.2.1 Etiopatogeneza i epidemiologia348
16.2.2 Obraz kliniczny i przebieg naturalny349
16.2.3 Rozpoznanie350
16.2.4 Leczenie351
16.3 Rzekoma niedoczynność przytarczyc352
16.2.5 Sytuacje szczególne352
16.3.1 Etiopatogeneza i epidemiologia352
16.3.2 Obraz kliniczny i przebieg naturalny353
16.3.3 Rozpoznanie353
16.4 Rodzinna hiperkalcemia hipokalciuryczna354
16.3.4 Leczenie i monitorowanie354
16.5 Osteoporoza związana z ciążą i laktacją355
16.5.1 Etiopatogeneza i epidemiologia356
16.5.2 Obraz kliniczny i przebieg naturalny356
16.5.3 Rozpoznanie357
16.5.4 Leczenie359
16.5.5 Profilaktyka i monitorowanie359
16.5.6 Sytuacje szczególne359
17. Rozrosty i nowotwory trofoblastu – Ewa Nowak-Markwitz, Marek Spaczyński362
17.1 Etiopatogeneza363
17.2 Rozpoznanie363
17.3 Klasyfikacja364
17.4 Objawy kliniczne364
17.5 Badania diagnostyczne365
17.5.1 Ultrasonografia365
17.5.2 Rezonans magnetyczny367
17.5.3 Gonadotropina kosmówkowa367
17.6 Gonadotropina kosmówkowa w chorobie trofoblastycznej372
17.7 Leczenie374
17.7.1 Leczenie chirurgiczne374
17.7.2 Chemioterapia choroby trofoblastycznej375
17.8 Guz miejsca łożyskowego377
17.7.3 Monitorowanie chorych po leczeniu377
18. Endokrynne aspekty badań prenatalnych – Tomasz Opala, Dorota Rabiega-Gmyrek381
18.1 Test PAPP-A381
18.1.1 Osoczowe białko ciążowe382
18.1.2 Ludzka gonadotropina kosmówkowa383
18.2 Przesiewowe badania biochemiczne w kierunku trisomii 21384
18.3 Test potrójny385
18.3.1 Fetoproteina alfa386
18.3.2 Wolny estriol386
18.4 Test zintegrowany388
18.5 Test poczwórny388
18.6 Testy przesiewowe dodatkowe388
18.6.1 Oznaczanie peptydu gonadotropowego w moczu matki388
19.Leczenie hormonalne w połogu – Ewa Woźniakowska, Tomasz Paszkowski390
19.1 Farmakologiczne metody hamowania laktacji390
19.1.1 Bromokryptyna390
19.1.2 Kabergolina391
19.1.3 Pergolid391
19.1.4 Chinagolid391
19.1.5 Metergolina391
19.1.6 Lizuryd391
19.2 Antykoncepcja hormonalna w połogu392
19.1.7 Objawy niepożądane agonistów dopaminy392
19.2.1 Minipigułka progestagenna392
19.3 Bezpieczeństwo stosowania leków hormonalnych podczas laktacji396
19.3.1 Kategorie leków według FDA397
19.3.2 Nowy podział leków według FDA398
20.Hormonalne uwarunkowania poronień – Krzysztof Czajkowski400
21.Ciąża ektopowa – aspekty hormonalne – Błażej Męczekalski, Adam Czyżyk, Agnieszka Podfigurna-Stopa411
21.1 Etiopatogeneza411
21.2 Epidemiologia412
21.3 Obraz kliniczny413
21.4 Rozpoznanie413
21.5 Badania hormonalne413
21.5.1 β-hCG413
21.5.2 Progesteron414
21.5.3 Inhibina A414
21.5.4 Naczyniowy czynnik wzrostu śródbłonka414
21.6 Leczenie415
21.5.5 Aktywina A415
22.Hormonalne uwarunkowania porodu przedwczesnego – Grzegorz H. Bręborowicz417
22.1 Zakażenie417
22.2 Stres418
22.3 Steroidy419
22.4 Hormon uwalniający adrenokortykotropinę420
22.5 Glikokortykosteroidy420
22.6 Zaburzenia aktywności oraz zmiany strukturalne substancji czynnych420
22.7 Rola leków hormonalnych w zapobieganiu i leczeniu porodu przedwczesnego422
23. Ultrasonograficzna ocena narządów wydzielania wewnętrznego u płodu – Jacek Brązert, Agnieszka Zawiejska, Marek Pietryga427
23.1 Obrazowanie tarczycy u płodu427
23.2 Obrazowanie gonad płodu429
23.3 Obrazowanie nadnerczy płodu432
24.Wady płodu w chorobach o podłożu endokrynnym – Marek Pietryga, Rafał Iciek, Jacek Brązert435
24.1 Cukrzyca ciężarnej a wady płodu435
24.2 Choroby tarczycy u ciężarnej a wady płodu440
24.3 Choroby nadnerczy u ciężarnej a wady płodu444
24.4 Otyłość ciężarnej a wady płodu445

VIII

ENDOKRYNOLOGIACIĄŻY

prof.drhab.n.med.WitoldKędzia

KlinikaOnkologiiGinekologicznejUniwersytetuMedycznegoim.Karola

MarcinkowskiegowPoznaniu

KatedraGinekologii,PołożnictwaiOnkologiiGinekologicznejUniwersytetu

Medycznegoim.KarolaMarcinkowskiegowPoznaniu

drn.med.MagdalenaKłudka-Sternik

IIIKatedraiKlinikaGinekologiiUniwersytetuMedycznegowLublinie

prof.drhab.n.med.RomanLorenc

ZakładBiochemiiMedycynyDoświadczalnej

Instytut–„PomnikCentrumZdrowiaDziecka”wWarszawie

drn.med.MarzenaMaciejewska-Jeske

KatedraiKlinikaEndokrynologiiGinekologicznejUniwersytetuMedycznego