Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Enkulturacjajakozjawiskospołeczne
Ad1.Zdeterminowanegenetyczniezdolnościdouczeniasiękultu-
rytworząpodłożeprocesuenkulturacjiwtymrozumieniu,żewskazują
istnienieprawidłowościzakładanychrozwojemumiejętnościodtwór-
czychitwórczychczłowieka.Wszystkiegatunkibiologiczneżyjącena
Ziemimajązdolnościprzystosowawcze,aleczłowiekwykorzystujete
zdolnościdotego,abyprzetworzyćśrodowiskoprzyrodniczewkultu-
rę.Wtymrozumieniuinstynktprzetrwaniajestzarazemzdolnościądo
tworzeniakultury,aplastycznośćprzystosowaniakanalizowanajestna
sztucznyświatopanowanydziękitendencjidostowarzyszaniasięludzi
oraztworzeniakulturyoderwanejodśrodowiskaprzyrodniczego(vide:
Gehlen2001).
Kulturarozumianajakosztuczneśrodowiskoprzeciwstawianeśro-
dowiskuprzyrodniczemuwymagarozwinięciaprzezdzieckozdolności
przystosowawczychizarazemrozwijaniarzeczywistościzastanejpo-
przezdodawaniedoniejnowychelementów.Jesttoproceskonieczny
ztegopunktuwidzenia,żedecydujeopodmiotowymistnieniukażde-
goczłowieka,azarazemojegotożsamościspołecznejikulturowej.Bez
podleganiaprocesowienkulturacjidzieckoniestaniesięczłowiekiem,
nierozwiniezdolnościprzystosowawczychinieopanujetegowszyst-
kiego,cojestmupotrzebnedożyciawgrupieinnychludzi(Turowski
1993:9),niemówiącjużoelementachtwórczych.Procesenkulturacji
prowadziwięcdotego,żekulturajestodtwarzanaitworzona,powie-
lanaijednocześniekreowanajakośrodowiskospołecznerządzącesię
swoimiwłasnymiprawami.
ZanalizystanowiskafenomenologicznegoMirosławKowalskiwy-
snuwadwapodstawowewnioskiteoriopoznawcze.Pierwszyzakłada,że
„podmiotusensawnia[wyróżnienie–M.K.]swąrzeczywistość–przy-
pisujesensjejelementomwyłączniewtokufenomenologicznegodo-
świadczenia,tozaśprzybieraformęaktu”(Kowalski2018:55).Elemen-
temtwórczymprzebieguprocesuenkulturacjijestowo„usensawnianie”
rzeczywistościpoprzeznadawanieznaczeńwłasnemudoświadczeniu.
Selektywnośćdoświadczeńjestkonstruktemświadomościorazinter-
pretacjiświataprzeżywanego.Takwięcniekażdedoświadczeniejest
twórczeiniekażdyfragmentrzeczywistościjestuświadamianynatyle,
abystawałsięnarracjątożsamościindywidualnej.Drugiezałożenieza-
kłada:„fakt,żeporządekpoznaniaujmujezawszejakopunktwyjścia
subiektywnośćpodmiotu,nieprzekreślamożliwościwprowadzaniatez
esencjalnych,czylitakichtwierdzeńorzeczywistości,którymdasię
29
