Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
§1.Uwagiwstępne
39
epistemologii,apodobniemasięsprawazniniejsząksiążką.Trzebaodróżniać
naukęjakodyscyplinę,tj.jakiśwyspecjalizowanyfragmentdociekańludzi
należącychdospołecznościnaukowcówwsensiesocjologicznyminaukęwsensie
metodologicznym,tj.dociekaniaprowadzącedorozstrzygnięćwedleokreślonych
procedur.Trzebateżwyraźnieodróżniaćteoriewsensiemetodologicznym,tj.
konstrukcje(ograniczającsiędoteoriiempirycznych)służącewyjaśnianiu
iprzewidywaniufaktówodteoriijakoogólnychrozważańnadanytemat.Filozofia
jestdyscyplinąiteoriąwdrugimsensie,alenienaukączyteoriąprzyich
rozumieniumetodologicznym(por.Perzanowski1989dlaargumentacji,że
formalizacjafilozofiimożeprzekształcićjąwteorię).
Rozważaniatypu'meta,możnaprowadzićwnieskończoność.Winienjestem
jednakwyjaśnieniepewnejważnejkwestii.Wyżejstwierdziłem,powołującsięna
'analitycznypunktwidzenia,,żezadaniemfilozofiijestanalizapojęć.Sąjednak
rozmaitesposobypojmowaniametodyanalitycznejwfilozofii(por.Woleński
1989a).Mójwybórpreferujeanalizęformalnąprzyużyciuśrodkówlogiki
formalnej.Itakichrozważańwtym,conastępujejestwiele.Traktujęlogikę,za
S.Leśniewskim,jakoformalnąekspozycjęintuicji.Czyjesttometodauniwersal-
na?Niejest,anawetniemożebyć,ponieważkażdaformalnarekonstrukcjamusi
byćpoprzedzonawyeksplikowaniemintuicji,jakiechcesięwziąćpoduwagę.
Bywaitak,żenazebraniuiuporządkowaniumateriałuintuicyjnegotrzeba
poprzestać.Zwracamtakżeuwagęnato,żeformalizacjawfilozofiinieprze-
kształcajejwlogikę.Dlategostwierdziłem,żepróbywtymkierunkutrzeba
uznaćzaprojekty,aterazmogędodać,żeraczejniemożliwedozrealizowania.
Gdynp.bronięrealizmuwrozdz.XIIIzapomocąsemantycznejdefinicjiprawdy,
awięcpewnejkonstrukcjiformalnej,nietwierdzę,żepierwszywynikalogicznie
(jestkonsekwencjąlogiczną)zdrugiej.Matutajmiejscetzw.konsekwencja
interpretacyjna,którejistotnymkrokiemjestdobraniejakiejśinterpretacji
hermeneutycznej.Ulubionymmoimprzykłademkonsekwencjiinterpretacyjnej
jestoparcieindeterminizmunazasadzienieoznaczonościHeisenberga(iloczyn
nieokreślonościpęducząstkielementarnejinieokreślonościjejpołożeniajest
niemniejszyodstałejPlancka).Niektórzypowiadają,żeindeterminizmwynika
zzasadynieoznaczoności.Tojednakjestniemożliwe,boregułaHeisenberganie
zawierasłowa'indeterminizm,(czy'determinizm,).Dopiero,gdydodasięjakieś
rozumienieindeterminizmu(np.,żepolegaonnaniemożnościścisłegoprzewidy-
waniastanówprzyszłychnapodstawieprzeszłych),poglądtenwynikazfizyki
kwantowej.
Zastosowanahermeneutykajestprościutka,aleilustrujewszystko,cojest
ważnewzwiązkuzkonsekwencjąinterpretacyjną.Popierwsze,mawyraźne
osadzeniewtradycjifilozoficznej,botakrozumianoindeterminizmwhistorii.Po
drugie,niejesttowykładniajedyna.Potrzecie,nieusuwasporufilozoficznego,
alegouwyraźnia.Poczwarte,umożliwiakontrolępoprawnościargumentacjiza
danympoglądemfilozoficznymiprzeciwkoniemu.Punkttrzeciwiążesię
zreprezentowanątutajkoncepcjąanalizyfilozoficznej.Niechodzityleousunięcie
sporuwwynikujegorozstrzygnięciawsposóbwszystkichprzekonujący,ale
