Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Epistemologiajakofilozoficznarefleksjanadpoznaniemiwiedzą
poznaniemiwiedzątoaktywne,samoświadomeiodpowiedzialneuczest-
nictwo,aniezdystansowanementorstwo.Skutkówtakrozumianejisto-
tyepistemologiimożnaoczekiwaćtakżepozaniąsamą,pozafilozofiączy
nauką(awięcpozadyskursamiteoretycznymi),amianowiciewdziedzi-
niepraktycznych,społeczno-historycznychsytuacjitworzeniasięwiedzy,
gdziepoznawaniejestproblememczytrudnością,aposiadanajużwiedza
stajesięwyzwaniem.Wiedzajakozjawiskospołeczno-kulturoweiprawda
jakonaczelnawartość(idea)myśleniaidoświadczeniazawszesąprzedmio-
temszczególnejuwagiczłowiekaispołeczeństw,celemichpraktyczno-po-
znawczychzabiegóworazwartościowań.Sąobiektamitychindywidualnych
izbiorowychdoświadczeń,wktórychpoznanieiwiedzawyłaniająsięzróż-
norodnychformżycia,stającsięobiektamigodnymiszczególnego(episte-
mologicznego)namysłuteoretycznego.Chodzizatemotakieżyciowedo-
świadczeniajednostkiczyzbiorowości,wktórychpewneichtreścistająsię
poznaniemjakotakimczywiedząwogóle,iktóreztegowłaśniepowodu
wymagająpogłębionego,teoretycznego,atakżemetateoretycznegoujęcia,
właśnieepistemologicznego.Wszystkotorazemuczyniłodawniej,iczyni
obecnie,epistemologięnietylkohistorycznymkonstruktemteoretycznym
(działemfilozofii),lecztakżebieżącymiprzyszłymfaktemkulturowym,
mającymokreśloneiduże,nacochcęzwrócićuwagę,społeczneznacze-
nie.Słowem,bezmetateoretycznegocharakteru,aleizarazemkulturowo-
cywilizacyjnejroliepistemologiiniemożnazrozumiećfilozofiizawszepo-
dejmującejkwestieteoriopoznawcze.Nieudasięrównież,cowydajemi
sięszczególnieważne,dostrzecistotnychzmianzachodzącychwtychsfe-
rachiobszarachżyciacodziennegoczycałejcywilizacji,wktórychpoznanie
iwiedzazaczynająodgrywaćcorazwiększąrolę,np.wkomunikacjimaso-
wej,wróżnychinstytucjachistrukturachdemokratycznychspołeczeństw
informacyjnych.Bezostregoświatłapochodzącegozrzetelnychanalizkate-
gorialnychirozległegospojrzeniaidącegozbadańkulturowo-społecznych
niebędziemożnazobaczyćważnychzmiancywilizacyjnych.
*
Naniniejszewprowadzenieskładasiękilkaogólnychuwagmetateore-
tycznejnatury,ponadtoparęocen,któreformułujęnapodstawiezanalizo-
wanychwybranychproblemów,atakżekilkaprognoz(mającychcharakter
raczejhipotez),któreodnosząsiędowyobrażonegoprzezemniedalszego
rozwojuepistemologii.Najogólniejiwstępniemówiąc,uznajęautonomicz-
9
