Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Perswazjacentralnaiperyferyjna
SłowoERYSTYKApochodzizjęzykagreckiego.Erisjestimieniembo-
gini,uosobieniawaśni,niezgody,rywalizacji,współzawodnictwa.Tak
sportretowanazostałauHomerajakowysłanniczkaZeusanaślubPe-
leusaiTetydy,gdziewznieciłaspórmiędzyboginiamiomianonajpięk-
niejszej.Patrzącnaproblemzperspektywybadawczej,erystyczność
wtejHomerowejopowieścidotyczyisamejsprawy,czyliuwikłania
wspórocharakterzeambicjonalnym,aletakżemetodyjegorozstrzyg-
nięcia.Itowłaśnie,zpunktuwidzeniarozważańnadistotąprzekony-
waniaretorycznego,jestdlanasnajbardziejinteresujące.Jakpamiętamy,
argumentacjazwaśnionychboginimerytorycznabynajmniejniebyła.
Miastdowodzićswychracjiprzedarbitremnapodstawieobiektywnego
kryteriumpiękna,każdaużyłaprostego,acznieuczciwego,erystyczne-
gowłaśnie,chwytuprzekupstwa,wliteraturzeprzedmiotuokreśla-
negojakoargumentumadcrumenam.SkutkitegosporuopisujeHomer
w24księgachIliady.
Zastanówmysię,naczympolegaróżnica,którąintuicyjniewyczuwa-
my,międzyprzekonywaniemmerytorycznyminiemerytorycznym,czyli
tymopisywanymprzezSchopenhauera,ijakajestspecyfikaobydwuspo-
sobówargumentowania.
Argumentwsensieścisłymstanowiwypowiedź,którejcelemjest
wzmocnienieżądaniauznaniatezylubwzmocnieniesamejtezywcelu
uzyskaniadlaniejpoparciaaudytorium.Zapomocąjednychzdań(prze-
słanek)uzasadniasięjakieśinnezdanie(konkluzję)3.
Strukturęargumentumożemyopisaćnastępująco:
DBądźprzekonany,żetakitak,ponieważtoitamto”.
gdzieDBądźprzekonany,że”-jestżądaniemuznaniatezy
Dtakitak”-jesttezą
Dponieważtoitamto”-jestprzesłanką,napodstawiektórejdowo-
dzimytezy(Pszczołowski1998:13-14).
Wprocesieperswazyjnymschemattenubieramywdowolną,odpo-
wiedniądlatematutreśćiindywidualnystyl,np.:
DUważam,żePalcerowiczmusiodejść,ponieważjegopolitykazagrażainteresomnajuboż-
szych”.
3PełnąwiedzęnatematargumentuCzytelnikznajdziew:Szymanek(2001),
Szymanek,Wieczorek,Wójcik(2003).
11
