Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
„Próbatadałamidośćrozkosznąsatysfakcję.Przekonałemsię,żenieopuściłamnie
wcaleowaimaginacjainamiętnośćtrzydziestolatka,adoszłydonichpodstawywie-
dzyiwładzysądzenia,którychwówczasnicanicniemiałem.Chwyciłemzapióro;
przezpiętnaściednizrzęduodwieczoradoranawypełniałemmyśląistylemprzeszło
dwieściestronzapisanych[...]”1.Pierwszegolipca1766r.nałamachrękopiśmiennej
„Correspondancelittéraire”zakończyłasiępublikacjaodcinkówkolejnegojużspra-
wozdaniazwielkiejwystawywspółczesnejsztukifrancuskiejpisanegoprzezDenisa
Diderota,Salonu1765roku2.Wostatnichzdaniachkrytycznego-jaksięmiało
okazać-arcydzieła,pisarzzapowiadałogłoszenieswoistegopodsumowaniadotych-
czasowychprzemyśleńnatematsztukplastycznych,„małegoTraktatuomalarstwie”
(Traitédepeinture).„Opisawszytakiosądziwszyczterystaczypięćsetobrazów-
zakończmyterozważaniaokreśleniemwłasnychnaszychkwalifikacji.Winniśmyto
ipoturbowanymprzeznasartystom,iadresatomniniejszychuwag.Złagodzimymoże
surowośćkrytyki,jakiejpoddaliśmytuwiększośćdzieł,przedstawiającszczerzeracje,
którekierowałynaszymsądem.Wtymceluzałączamymały‘Traktatomalarstwie’,
gdzieposwojemu,wmiaręnaszejskromnejwiedzy,przedstawimynaszepoglądy
narysunek,kolor,światłocień,wyraz,tudzieżkompozycję”3.
Irzeczywiściemiędzy15październikaa15grudniategorokuelitarne,ręcznieprze-
pisywaneczasopismoinformująceoświeconąEuropęonowinkachParyżaopubliko-
wałokolejneczęściutworu,którymiałstaćsięobokpoprzedzającegogoSalonu
jednymznajgłośniejszychtekstówosztucewpisarstwiefrancuskim.Jegoobecnie
znananampostaćpochodzizpierwszegodrukowanegowydania,przygotowanego
1.ListDiderotadoSophieVollandcyt.za:Diderot:surlevif.LettresréuniesetprésentéesparJ.Varloot,Paris1994,
s.79.
2.ObszernywybórtekstutegoSalonupopolskuwydaliśmywniniejszejserii(D.Diderot,Salon1765roku,tłum.J.
Stadnicki,wstępired.A.Pieńkos,Warszawa2009).TamżewstępzcharakterystykądziałalnościpisarskiejDiderota
wzakresiekrytykiartystycznej.
3.D.Diderot,Salon...,s.115.
