Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Teatrumlinguae:teatr,język,metafora___
___
___
___
___
___
___
___
___
___
___
___
___
___
__
33
rolijednocześniepodmiotuiprzedmiotuobserwacji31.Langackerowskipod-
miotmożejednaktakżeobserwowaćsamegosiebiejużniewrelacjachze
światem,leczskupiającsięnawłasnymego,tworzyć–ianalizować–nobrazy
egzystencjisprowadzonejdonajistotniejszegoelementu–dostrumienia
świadomości”
32
.Tenostatnitypprzedstawienianasceniepudełkowejcha-
rakteryzujedramatsubiektywny,aleznajdujeonoczywistyodpowiednik
wLangackerowskimmodelujęzyka.Podobniejakwdramacie,przestrzeń
scenystajesięnprzestrzeniąwewnętrzną”,aużywaneśrodkijęzykowe(grama-
tyczne)nzmieniająsięznarzędziopisusytuacjizewnętrznejwśrodkisłużące
doopisuaspektówoceny,sposobupostrzeganiaczyprocesówpoznawczych
odnoszącychsiędo»sytuacjiwewnętrznej«”33.Wjęzykupolskimtorozróż-
nieniemiędzyzewnętrznymiwewnętrznympunktemwidzeniasamego
siebiejestsygnalizowanewyboremmiędzyakcentowanąinieakcentowaną
formązaimkazwrotnego.MówiącnNiewidzęsiebiewroliHamleta”,patrzę
nasiebienzzewnątrz”ireżyserujęwyobrażonydramat,wktórymgramna
scenierolębohatera.MówiącnJakośniewidzęsięwtejroli”,oceniamsytuację
napodstawieintrospekcji.Rozszerzeniemetaforyteatrunadramatsubiek-
tywnymogłobypomóczrozumiećiopisaćtęsubtelnąróżnicęsemantyczną.
Wprocesiekomunikacjijęzykowejjesteśmyjednocześniewidzamiiak-
torami,uczestniczącwróżnychdramatachodgrywanychnaróżnychsce-
nach.Siadamynawidownilubwchodzimynascenę.Mówimyoinnych
uczestnikachspektaklualbomówimyosobie.Jakpokazaliśmy,językdra-
matu–tegohołdującegowymogomgenologiiitego,którysięnieustannie
rozgrywawteatrzeżycia–dajesięopisywaćwkategoriachmetaforyteatru.
Szczególnie,jeślijesttometaforawspółczesnegoteatruijeśliopispowstaje
wramachjęzykoznawstwakognitywnego.Podobniejakteatrwspółczesny,
teatrumlinguaestajesięwcorazwiększymstopniuteatreminteraktywnym,
teatremuczestnictwaidialogu,wykorzystującymmożliwościkreatywnej
improwizacji.Większejwaginabierarolawidza,któremuprzyznajesięsta-
tusuczestniczącegopodmiotu.Analizującprocesodbioruprzedstawienia
teatralnego,Miczka-Pajestkapisze,żeninterpretacjazakodowanegoobrazu
[teatralnego]dokonujesięjednocześnienadwóchpoziomach:poziomie
społeczno-kulturowegoosadzeniauczestniczącegopodmiotuorazpoziomie
zanurzeniaidoświadczeniawirtualnego”
34
.Toprzecieżmógłbybyćopis
przekazuobrazuzakodowanegowjęzyku.Miczka-PajestkacytujeJeana
Baudrillarda:n[ś]wszystkodziśprzyczyniasiędozniesieniategorozdziału
31
R.W.Langacker,Subjectifcation,attenuation,andtransparency,w:R.W.Langacker,Grammar
andConceptualization,Berlin–NewYork1999,s.298.
32E.Wąchocka,op.cit.,s.31,38.
33ElizabethTraugott,cyt.w:R.W.Langacker,Concept,ImageandSymbolś,s.325.
34M.Miczka-Pajestka,op.cit.,s.371.
AdamMickiewiczUniversityPress©2022
