Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zrzeczywistościąpozatekstową.WesejuSztukainaśladownictwo
niemieckiflozofwciekawysposóbkomentowałliczneprzejawy
izałożeniaestetyzacjiuzasadniającecelowośćiznaczenieprocesów
mimetycznychzachodzącychwsztuceróżnychepok.Komentując
Arystotelesowskąwykładnięmimetyczności,podkreślałmiędzy
innymiznaczeniekategoriirozpoznania(anagnorisis),stanowiącej
wedługniegokluczowyskładnikparadoksuuobecnienia,któryza-
chodzinaspecjalnychzasadachwłaśniewdoświadczaniuprzeżycia
estetycznego.Gadamer,obokinnychdwudziestowiecznychkryty-
kówimyślicielipodejmującychpróbęreinterpretacjiiswoistejapo-
logiiprocesówmimetycznychwsztuce,jakchoćbyCarlGinzburg,
NorthropFryeczyPaulRicoeur,rozpatrywałznaczeniedotądwe-
wnątrztekstowejzasadyanagnorisis,przenoszącjejfunkcjęnapłasz-
czyznęzewnętrznejwobectekstustrategiiodbiorczej.Pisałon:
Rozpoznanieświadczyipotwierdza,żeprzezzachowaniemimetycznecoś
sięuobecniło,cośzaczęłoistnieć.[ł]Rozpoznaniezachodziwtedy,gdy
poznajęcośjakocośjużwidzianego.Alecałazagadkatkwiwłaśniewtym
fljako”.Niejesttocudpamięci,alecudpoznania.Jeślibowiemrozpozna-
jękogoślubcoś,przedmiotrozpoznaniawolnyjestodprzypadkowości
obecnegoiówczesnegozetknięcia.Dlarozpoznaniaznamiennejest,żeto,
cowidziane,jawisięjakotrwałeiistotne,itaistotnośćniejestzakłócona
przezprzypadkoweokoliczności,wjakichwidzieliśmyjekiedyśiwjakich
widzimyjeponownie.Natympolegarozpoznanieijakotakieobecnejest
wradościnaśladownictwa.Naśladując,ujawniamyzatemwłaściwąistotę
rzeczy.[...]Rozpoznająccoś,dostrzegamyto,coogólne,trwałąpostaćrze-
czy,oczyszczonązprzypadkowychokoliczności,wjakichsięzniąstykamy.
Jednakżerozpoznanieczegośjestrównieżpoznaniemsiebiesamego.Każde
rozpoznaniejestdoświadczaniemrosnącegooswojenia,aprzecieżwszel-
kienaszedoświadczeniaświatasąwkońcuformaminaszegooswajaniasię
zeświatem.TeoriaArystotelesasłuszniechybapowiada,żesztuka,jakakol-
wiekbybyła,jestsposobemrozpoznania,wktórymzarazempogłębiasię
samopoznanie,awięcioswojeniezeświatem[podkr.–K.L.]1.
1H.-G.Gadamer,Sztukainaśladownictwo,w:idem,Rozum,słowo,dzieje,przeł.
M.Łukasiewicz,K.Michalski,Warszawa1979,s.135.
8
