Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Narodzinyetyki
|
25
jegonarodzenia,posiadałydoskonałąwiedzę,jednakwdrodzezeświataideido
ciałaczłowiekawiedzętętraciły.Proceskształceniaczłowiekawrozlicznych
naukachmiałprowadzićdoodzyskiwania-wcałościlubwczęści-utraconej
wiedzy.Arystotelesnatomiastdoszukiwałsięźródełpoznaniawspostrzeżeniach,
napodstawiektórychdrogąabstrakcjiumysłbudujepojęcia,tzn.wydobywato,
cowrzeczachogólne.Opracowałteoriępojęćisądów,zwłaszczazasadysylogi-
zmuistworzyłpodstawylogiki.Filozofiępodzieliłnapraktyczną,tojestetykę
ipolitykę,orazteoretyczną,czylifizykę,matematykęinfilozofiępierwszą”,
zwanąpóźniejmetafizyką.
Arystoteleszałożył,takjakwcześniejmiędzyinnymiPlaton,własną(konku-
rencyjnądoAkademiiPlatońskiej)szkołęfilozoficznązwanąLiceum(Likejon),
wspieranąprzezAleksandraMacedońskiego,któregoArystotelesbyłswego
czasuwychowawcą.SzkołatawkrótceprzyćmiłaAkademięPlatońską,alepo
śmierciAleksandrawroku323p.n.e.iupadkupromacedońskiegorząduwAte-
nach,zamkniętoszkołęArystotelesa,aonsammusiałuciekaćzmiasta.
ZasadniczaróżnicamiędzyszkołąArystotelesaiszkołąPlatonatoróżnica
celówmiędzytymiplacówkamidydaktycznymi.SzkołaPlatonamiaławistocie
celpolityczny,chociażprowadzonowniejintensywnebadaniamatematyczne
idyskusjefilozoficzne.Platonuważał,żewystarczybyćfilozofem,bymóckie-
rowaćpaństwem;widziałjednośćfilozofiiipolityki.Natomiast,jakwykazał
Bodéüs,szkołaArystotelesakształciłatylkodożyciafilozoficznego;nauczanie
praktyczneipolitycznezwróconebędziekuszerszejpubliczności,dopolityków
pozostającychpozaszkołą,leczpragnącychkształcićsięwsztuceorganizacji
państwa
15
.
Arystotelesdzieliłszczęścienapolityczne(związanezaktywnymżyciemna
tympolu)orazfilozoficzne,przyczym-jakpodkreślaLeszekKołakowski-jest
onon(ł)celemsamowsobie,celemnajwyższyminajbardziejpożądaniagod-
nym.Innedobra,jakprzyjemności,honory,atakżesprawnościmoralne,sączęsto
takżesamo-celowe,alesąteżśrodkami,dziękiktórymszczęściadostępujemy,
szczęściezaśniejestdoniczegośrodkiem.Krótkotrwałychprzyjemnościczy
dóbrnienazywamyszczęściem,nazywamytaknatomiasttedobra,któresądla
człowiekaswoiste,awięcnieżyciesamo,niedobra,któreludziezezwierzętami
dzielą,alete,któreprzynosiaktywnośćrozumnejduszyludzkiej.Niewystarczy
miećzdolnośćdomoralniedobrych,arozumowipoddanychczynności,trzebaby
człowiektezdolnościaktywniestosował,byśmymogligoszczęśliwymnazwać”
16
.
Najwyższąkategoriąszczęściajestszczęściefilozoficznepolegające,jak
stwierdzałArystoteleswEtycenikomachejskiej
17
nandziałaniuzgodnymzdziel-
15
P.Hadot,Czymjestfilozofiastarożytna?,op.cit.,s.112.
16
L.Kołakowski,Oconaspytająwielcyfilozofowie,op.cit.,s.50-51.
17
Etykanikomachejska-dziełoArystotelesa,najpełniejszawykładniapoglądówetycznych
stworzonegoprzezniegosystemufilozoficznego.
