Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
|
Rozdział1
Bliskotysiąckilometrównawschód(liczącwliniiprostej)ijakwcześniej
wspominałem,ookołostulatwcześniejniżSokrates,oponadstolatprzedPla-
tonem,oprawiedwieścielatwcześniejniżArystoteles,wPaństwieŚrodka,
czylipoprostuwChinach,podstawydodziśtamszanowanejikontynuowanej
myślifilozoficznejtworzyłKonfucjusz.Urodziłsięwpołożonymnawschodnim
wybrzeżuksięstwieLu,dzisiejszejprowincjiSzantung,wroku551p.n.e.,
azmarłwroku479p.n.e.Tenchińskiuczonyimoralista,najbardziejceniony
spośródwszystkichmyślicielinPaństwaŚrodka”,sięgałwpływamigłoszonych
nauk-choćwdużejmierzejużposwojejśmierci-takżeobszarówJaponii,
KoreiiWietnamu.Współcześnie,wrazzodradzaniemsiępotęgiiwpływów
Chin,równieżobszarówtradycyjnejmyślizachodniej,wywodzącejsięzantycz-
nejkulturygreckiejiwpóźniejszymokresierzymskiej.
Konfucjuszgłosił,żenależybyćszlachetnym,nawetjeślisiętonieopłaca,
bocnotajestnagrodąsamąwsobie.Sam,podobniejakSokrates,własnychdzieł
nieprzenosiłnajedwabczytabliczkibambusowe,którezajegożyciazastępo-
wałypapier.Wspisanychprzezjegouczniówksięgach(PięcioksiągKonfucjań-
ski,KsięgaMuzykiiKsięgaDomowa)znalazłysięmiędzyinnymitakieznane
iczęstoprzywoływanesentencje,jak:
•Kiedycoświesz-stójprzytym,akiedyczegośniewiesz-przyznaj,żenie
wiesz.Otojestwiedza.
•Gdywidziszmędrca,myślotym,bymudorównać.Gdywidzisztego,komu
brakrozsądku,zastanówsięnadsobąsamym.
•Ktonabytąwiedzępielęgnuje,anowąbezustankuzdobywa,tenmożebyć
nauczycieleminnych.
•Szlachetnyczłowiekwymagaodsiebie.Prostakodinnych.
•Wpaństwierządzonymdobrze-wstydbyćbiednym;wpaństwierządzonym
źle-jesthańbąbyćbogatym.
•Nienależymiećprzyjaciół,którychcnotysąnaniższympoziomieodtwojego.
•Człowiekpotykasięokretowiska,nieogóry.
•Ludodzłastroni,choćniewie,cotowstyd,gdysięnimpoleceniamikieruje,
akaramizrównaćgosięstara.Leczwieoncotowstydiprawymsięstaje,
gdysięnimcnotąkieruje,aobyczajamizrównaćgosięstara.
•Ztego,żektośocnotachrozprawia,niemożnawnosić,żesamcnotyposiadł.
Człowiekszlachetnystarasię,byinnibylidobrzy.Prostaczekczyniodwrotnie.
•Człowiekszlachetnynieszafujeobietnicami,leczczyniwięcej,niżprzyrzekł.
Konfucjuszuczyniłgłównymtematemswychrozważańcodzienneżycielu-
dziidążeniedostabilnościspołeczeństwa.Podstawowymicnotami,naktórych
trzebasięwspierać,sąwedługniego:humanitaryzm,praworządność,popraw-
ność,mądrośćilojalność.Realizacjacnótopierasięnapięciufundamentalnych
nzależnościachspołecznych”,synaodojca,żonyodmęża,młodszegobrataod
starszego,podwładnegoodpanującego,przyjacielaodprzyjaciela.Wyznawał
