Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
|
Rozdział1
dorobekludzkościodczasówpierwszychcywilizacjiażdoVwieku,obejmujący
zarównowszystkiekulturyeuropejskie,jakiBliskiegoiDalekiegoWschodu.Za
antykuznajesięzaśczęśćstarożytności-jedyniekulturybasenuMorzaŚród-
ziemnego:Grecji,Rzymuijudaizmwwydaniużydowskimichrześcijańskim.
Okresantykuzamykają:hedonizm,cynizmistoicyzm.Tenpierwszyzwią-
zanyjestzEpikurem,żyjącymwlatach341-270p.n.e.,urodzonymnawyspie
Samos,synemzamożnychkolonistówpochodzącychzAten.Zkoleicynizm
kojarzonyzDiogenesemzSynopy(ok.413-323p.n.e.)iAntystenesemzAten
(ok.436-365p.n.e.).StoicyzmreprezentowanyprzezZenonazKition(ok.336-
264p.n.e.)irozwiniętyprzezżyjącegosporolatpóźniejEpiktetazHieropolis
(ok.50-130n.e.),urodzonegojakosynniewolnika,apowyzwoleniuzestanu
niewolniczego,urzędnikarządurzymskiego.Tokońcowewiekirozkwitu,ale
istopniowegoprzybliżaniasiędoupadkunajpierwmiaststarożytnejGrecji,
potemzaśtakżepotęgiRzymu.
Kolejnymetapem,otwierającymdrogędowspółczesnegopojmowaniaetyki,
stałasięprzedewszystkimetykachrześcijańskazjejnajwybitniejszymiprzed-
stawicielami:św.Augustynem(ok.354-430n.e.,biskupstarożytnejHippony,
miastapołożonegowdzisiejszejpółnocno-wschodniejAlgierii,noszącegoobec-
nienazwęAnnaba)iTomaszemzAkwinu.Następnymietapamibyły:filozofia
Spinozy,utylitaryzmJamesaMilla,czyteżetykawedługImmanuelaKanta.
TrafniezauważaStefanOpara,żewymownyjestfakt,iżswoisteporadniki
życiowesprzedstuleci,jakchoćbytekstyPlatona,Senekiczyśw.Augustyna,
szybkodziśznikajązwitrynksięgarskich.Świadczyłobyto-wbrewsceptykom
-otrwałychwalorachfilozofii,któreczęstozwycięskoopierająsiępróbieczasu.
Dodajeprzytym,teżtrafnie:nJeśliniedotyczytowszystkichtekstówfilozo-
ficznych,toniewartotegożałować”
25
.
Analizazmianipoglądówwprocesiedochodzeniadowspółczesnejteorii
etykiijejpraktycznychzastosowańpozwalawyróżnićkilkaetapów(okresów),
niejednokrotniezwiązanychzlideramidanychpoglądów,czołowymireprezen-
tantamidanegonurtu.Wróżnegorodzajuopracowaniachokresytezregułysą
niejednolicieokreślane,zawszejednakcharakteryzująsiępewnymicechami.
Zuwaginacharaktertejpublikacjiprzedstawiamjewdużymskróciestosując
uogólnienia.Itak:
Hedonizm(zgreckiego:przyjemność,rozkosz)topogląd,doktryna,uznają-
caprzyjemność,rozkoszzanajwyższedobroicelżycia,głównymotywludz-
kiegopostępowania.Unikaniecierpieniaibólujestgłównymwarunkiemosiąg-
nięciaszczęścia.RichardHenryPopkiniAvrumStrollpiszą,żehedonizm
nłjestzłożonąfilozofiąmoralnąskładającąsięconajmniejzdwóchteorii:
psychologicznejietycznej.Zadaniemhedonizmupsychologicznegojestmożliwie
25
S.Opara,Filozofia.Współczesnekierunkiiproblemy,op.cit.,s.23-24.
