Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Narodzinyetyki
|
31
prawdziwyopismotywacjiludzkichdziałańwżyciucodziennym.Zgodnieztym
podejściem,każdeświadomedziałaniejestumotywowaneposzukiwaniemprzy-
jemności(ł).Zdrugiejstrony,hedonizmetycznyprzekraczapodejściepsycho-
logiczne,głosion,żeludziepowinniposzukiwaćprzyjemności,gdyżostatecznie
jestonajedynąrzecząposiadającąwartośćwsobie”
26
.
Najstarsząformąhedonizmujesthedonizmcyrenajski.Jegocechyto:
•Liczysiętylkoszczęścienprywatne”,czylitzw.egoizmindywidualny(do-
znaniainnychludzisąniepoznawalne).
•Szczęściemożnaosiągnąćpoprzezchwiloweprzyjemności.
•Toconazywamyndługotrwałymszczęściem”jestprzewagąprzyjemności
nadbólem.
•Szczęściejestaktywne,tj.jeststanemczynnymumysłu/ducha/duszy,nie
poleganatomiastnabrakucierpienia.
•Ważnesądoznaniateraźniejsze.Tocobyłoanitocobędzieniemaznaczenia.
•Rozkoszmusiwspółgraćzrozumem,toznaczy,żetonieczłowiekmasię
poddaćrozkoszy,alerozkoszczłowiekowi.Przyjemnośćjestdoskonaławte-
dy,kiedymożnająodrzucićbezżaluibólu.
Hedonizmprezentowanybyłprzezprzedstawicieliszkołyfilozoficznejzałożo-
nejwIVwiekup.n.e.przezuczniaSokratesa,ArystypazCyreny.Późniejnastą-
piływypaczeniadoktrynyhedonizmuiszkołaprzestałaistniećwIIIw.p.n.e.
Kolejnyokres(etap)tocynizm,którymadwaznaczenia.Cynicyzalecalipa-
nowanienadsobą,samowystarczalność,głosilikosmopolityzmiindywidualizm,
pogardędladóbrmaterialnych,instytucjipaństwowych,religijnych.Topostawa
życiowacharakteryzującasięnieuznawaniemobowiązującychwdanymśrodo-
wiskuprawiobyczajów,lekceważeniemprzyjętychiuznanychwartościizasad.
Opierasięnacnocie,tazaśwedługDiogenesazSynopyiAntystenesazAten
oznaczawyzwolenieznarzuconychspołecznie,nienaturalnychwartości,celów,
instytucji
27
.
Diogenesniewidzipowodu,bywystrzegaćsiętego,cosprawiaprzyjemność
iconieszkodzidrugiemu,lubukrywaćto,cokażdyrobiusiebiewdomu.Jeśli
naturacośpodsuwa,kulturapozwalategoużywać;dlaczegowięctrzebaciągle
poddawaćsięrepresjomipoczuciuwiny?Dlaczegonieakceptowaćkulturowo
naturyitego,doczegozachęca,skoronietrzebasięobawiaćztegopowodu
żadnejszkody?Czygdychcenamsiępićlubjeść,niepijemyzeźródłainie
zrywamyowocuzdrzewafigowegorosnącegowzasięguręki-inikomutonie
przeszkadza?Dlaczegogdyodczuwamypragnienieseksualne,którejestrównie
naturalnejakpicieijedzenie,powinniśmywstrzymywaćsięodzaspokojeniago
lubukrywaćsię,bynanieodpowiedzieć?Niemadobregopowodu,abywtym
przypadkucierpiećzpowodupoczuciawinylubukrywaniawstydu.Wstydli-
26
R.H.Popkin,A.Stroll,Filozofia,op.cit.,s.22.
27
S.Opara,Filozofia.Współczesnekierunkiiproblemy,op.cit.,s.292.
