Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Obojętnośćdlapozornychdóbriniezależnośćwobeclosucenilisobie
najbardziej.Cynicywywodzilisięzwarstwspołecznieupośledzonych,
pozbawionychmajątku,stanowisk,częstoprawludziwolnych,nicwięc
dziwnego,żetakakoncepcjażyciowapróbowałapogodzićichzrzeczy-
wistościąpoprzezjejnegacjęistworzyćwłasnąkoncepcjęszczęścia,
niezależnąodotaczającegoświata.
PrzeciwstawieniemkoncepcjicynikówbyłypoglądyArystypa
zCyreny,twórcyszkołycyrenaików,stanowiącepodstawęhedonizmu.
Wedługtegofilozofa,którybyłzarównouczniemsofistów,jak
iSokratesa,przyjemnośćjestjedynymdobrem,aprzykrośćjedynym
złem.Skrajnośćtakiegopogląduzaczęlidostrzegaćjużjegouczniowie.
Stopniowoodrzucalijakocelchwilowąprzyjemność,przedkładając
ponadniąstałąradość;obokprzyjemnościcielesnejjakowgArystypa
jedynej,uznaliprzyjemnościduchowe;wprowadziliteżróżnicejako-
ściowemiędzyprzyjemnościami,zachęcającdosłużeniaprzyjaźni,miło-
ści,ojczyźnie,jakoprzyjemnościomwyższegorzędu.Tezmodyfikowane
koncepcjehedonizmuodżyłypóźniejwpoglądachepikurejczyków.
Platon(427–347r.p.n.e.),wmyślswojejzasadyideijakonajwyż-
szegodobra,uznawałhierarchizacjędóbr.Szczytemniejestżadne
zdóbrrealnych,aledobroidealne,którejestcelemświata.Dobrareal-
nesąjedyniepoczątkiemidrogądodobraidealnego.Cnotaniejest
jednolitainiedasięutożsamiaćtylkozwiedzą.Wiedzajestcnotąduszy
rozumnej,męstwo–duszyimpulsywnej,apanowanienadsobą–duszy
pożądliwej.Jednoczyjeczwartacnota–sprawiedliwość,którapowodu-
je,żepanujemiędzynimiładiharmonia.Uznajączanajwyższedobro
ideę,aletakżedopuszczając,jakodobrapośrednie–dobrarealne,
Platonniejakoprzybliżyłpoglądycynikówicyrenaików,odrzucając
znichto,cobyłoskrajne.Byłatopierwszapróbazestawieniaiklasyfi-
kacjiróżnorodnychdóbricnót.
AutorempierwszegosystematycznegowykładuetykibyłArystoteles
(384–322p.n.e.),któryzanajwyższedobrouznałmaksymalnądosko-
nałośćjednostki.Wodróżnieniuodmoralistówreprezentowanych
przezSokratesa,cynikówiPlatonaArystotelesuznał,żenajwyższym
dobremjestniecnota,aleszczęście,jednakdojściedoniegowidział,
wodróżnieniuodhedonistów,niewprzyjemności,leczwdziałalności
godnejczłowieka,rozumnejipełnejcnót.Cnotywięctraktowałnie
jakocelsamwsobie,alejakodrogędoszczęścia.Przezpojęciecnoty
rozumiałDusposobieniezachowująceśrodek”,byłatowięcetykaumia-
ru,którąmożnabyłospotkaćjużwpoglądachDemokryta.Tujednak
znalazłaonapełnerozwinięcieiuzasadnieniejakoDdoktrynaśrodka”
uznawanazacharakterystycznądlaetykiArystotelesa.
Ostatnietaprozwojustarożytnychpoglądównadobroizłostano-
wiąkoncepcjestoikówiepikurejczyków.Nawiązująonedoprzeciw-
stawnychszkółcynikówihedonistów.
9
