Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
newyżejpytania.Będzienatomiaststarałsięwybraćzpoglądówte,
którepozwalająnazrozumieniegenezywspółczesnychzałożeńetyki
lekarskiejiktóremogąbyćpomocnelekarzowiwwyborzedrogipostę-
powania.
Jużodzaraniafilozofii,byokreślićdobromoralne,staranosięzde-
finiowaćpojęcienajwyższegodobra–summumbonum,wstosunkudo
któregowszystkiepozostałemiałybytylkocharakterinstrumentalny.
Brakzgodnościwjegookreślaniuświadczyotym,żeniejestłatweusta-
lenietakiegopojęciaiżekażdapróbabędziemiałacharakterrelatywny.
Dobronajwyższemożebyćdobremuniwersalnymwprzekonaniujego
wyznawców,alewpraktycejestdobremuznawanymprzezokreślone
grupyspołeczne,zwolennikówjednegoświatopoglądu,jednejfilozofii
życiaipodlegaprzemianomnaokreślonychetapachrozwojuhistorycz-
negospołeczeństwa,wposzczególnychgrupachspołecznychistrefach
kulturowych.Wartoprześledzić,cowprzeszłościludzieuważalizado-
bro,jakprzebiegałaewolucjategopojęcia.
Najstarszepoglądyetycznefilozofówgreckich,zajmującychsię
główniefilozofiąprzyrody,znanesązpismDemokrytazAbdery(570–
–497p.n.e.),któryteżuważanyjestzaprekursoraeudajmonizmu.
NajważniejszymdobremwgDemokrytajestzadowolenie,aśrodkiem
jegopozyskania–rozum.Zadowolenie,będącestanemharmonii,ciszy
ispokojuducha,możnaosiągnąćprzezumiar.Zarównoniedostatek,
jakinadmiarpowodująniepokójducha.
KolejnepróbyrozróżnieniadobraodzłaznajdujemyuProtagorasa
(481–411p.n.e.)iusofistów.Filozoftenwyznawałpoglądrelatywizmu
antropologicznego,któryzawartyjestwhaśle:DWszystkichrzeczymia-
rąjestczłowiek”.Uanonimowegoautorazkręgusofistówznaleźćmoż-
napierwsząznanąpróbęodniesieniaproblemówdobraizładomedy-
cyny,opartąnapoglądachProtagorasa:Dchorobajestdobraizłazara-
zem;jestzładlachorego,aledobradlalekarza”.Jesttozdzisiejszego
punktuwidzeniakarykaturalneprzedstawienierelatywizmupojęćmo-
ralnych,którezakwalifikowalibyśmyjakorelatywizmsocjologiczny.
Pełnąpróbęsformułowaniapojęciadobranajwyższegodałdopiero
Sokrates(469–399p.n.e.),będącytwórcąintelektualizmuetycznego.
Wmyśljegopoglądów,najwyższymdobremjestcnota,którąpozyskać
możnapoprzezwiedzę.Ktomawiedzę–posiadacnotę,atajakonaj-
wyższedobroczynigoszczęśliwym.Nierozłącznośćtychtrzechpojęć
jestcharakterystycznącechąfilozofiiSokratesa.
KontynuatoramipoglądówSokratesabylicynicy,wywodzącysięze
szkołyAntystenesa(uczniaSokratesa),którzyjednakkoncepcjęcnoty,
jakonajwyższegodobra,doprowadzilidoskrajności.Pozacnotąwszyst-
koinnejestniepotrzebne,onasamawystarczydoszczęścia.Natejza-
sadzieodrzucaliwszelkiewartościmaterialne,głosilirównośćwszyst-
kichludzi,zalecaliodrzuceniewszystkiego,cokrępowałowolność.
8
