Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Czymjestjednakszczęście?Oczywiście,dlawieluludziszczęściepoleganadozna-
waniuprzyjemnościirozkoszy.AledlaArystotelesażyciewpogonizaprostymi
przyjemnościamijestżyciemflodpowiednimdlabydłaH.Absurdalnajestrównież
pogońzazaszczytami,którewszakzależąraczejodtych,którzyichudzielają,anie
odtych,którzyichdostępują.Cowięcej,ludzieszukajązaszczytówwłaściwieniedla
nichsamych,gdyżchodzitutajraczejopublicznepotwierdzenieichdobrociicnoty.
Jeszczebardziejabsurdalnejestwtakiejperspektywiegromadzeniebogactw,po-
nieważbogactwamająwartośćjakośrodki,aniejakocele.Arystotelesowiniecho-
dziłotakżeożadnąIdeęDobra(naktórąwskazywałPlaton),ponieważczłowiek
niemógłbyjejosiągnąćpoprzezswojedziałanie,atakiemusibyćszczęście,którego
szukamyikuktóremudążymy.Dlategoteżdobroczłowiekamożepolegaćtylkona
aktywnościdlaniegospecyficznej,toznaczytakiej,którąjestwstaniepodjąć.Taką
właśnieaktywnością,któragowyróżniazeświataprzyrody
,jestdziałalnośćrozumna.
Toonawłaśnieczyniżycieczłowiekagodnympożądaniaiwolnymodwszelkich
niedostatków2.
Dozwiązkudobra,rozumnościiszczęściaodwoływalisięrównieżstarożytniepi-
kurejczycy.NafrontoniebramyprowadzącejdoszkołyEpikura(341_270p.n.e.)
widniałzachęcającynapis:flGościu,tutajbędziecidobrze,tutajnajwyższymdo-
bremjestprzyjemnośćH.WedługEpikuraprawdziwąmądrością(filozofią)jestwie-
dzaotym,czegonależypragnąć,aczegounikać,abyosiągnąćszczęście.Abyją
zdobyć,człowiek_popierwsze_powinienuwolnićsięodstrachu,którygode-
prawujeiniweczywartośćjegożycia.Przedewszystkimpowiniensięonuwolnić
odlękuprzedwszechmocnymibogami_wszelkareligiaodzierabowiemczłowie-
kazwartościipowoduje,żeprzestajeonbyćpanemswegolosu.Ponadtouwolnio-
nyodbogówczłowiekpowinienprzestaćsięobawiaćśmierci,któranaswłaściwie
niedotyczy,gdyżjesteśmy_jakdługożyjemy_agdyprzestajemyżyć,niemajuż
nas...Tym,conasdotyczyjestżycie,dlategoteżnależyjemądrzewykorzystać.Jak
zatemnależyżyć?Najlepszymnauczycielemżyciajestnatura_należyjejtylkoza-
ufaćiżyćzniąwzgodzie.Pokazujenamona,iżdlawszystkichżywychistottypo-
wejestdążeniedoprzyjemnościiucieczkaprzedcierpieniem.Azatemcierpienie
jestzłem,zaśprzyjemnośćdobrem.
Aledążeniedoprzyjemnościniemożeoznaczaćbezmyślnejpogonizawszelkimi
pragnieniami,potrzebamiirozkoszą.Powinniśmywięcdokonywaćwyborówipa-
nowaćnadwłasnyminamiętnościami.Jeślitegonieuczynimy,tostaniemysięnie-
wolnikamiwłasnychzmysłówinarazimynawiększecierpienieodtego,którego
byśmydoświadczylizpowoduniezaspokojeniaowychpożądańzmysłowych.Co
więcej,chwilowaprzyjemnośćmożedoprowadzićdowiększegoodniejbóluwprzy-
szłości,taksamojakdoświadczanyaktualniebólmożedoprowadzićnasdowięk-
szejprzyjemności.Wtakiejperspektywietowłaśnieascezapozwalażyćbezboleśnie
2
Arystoteles,1970:Etykanikomachejska,PWN,Warszawa,s.3_18.
Dobro
