Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
1.Moralność
Dlaczegokłamstwo,cudzołóstwo,donosicielstwosąuznawanezazachowanianie-
moralne?Wjakisposóbmożemyodróżnićczynymoralneodniemoralnych?Coto
jestmoralność?Tooczywiściefundamentalnepytaniazadawaneprzezniemalże
każdegoczłowieka.Ogólnierzeczujmując,gdytylkozaczynamyrozmyślaćona-
szymżyciuiwartościach,którechcemywnimrealizować,stajemyprzedproblema-
mimoralnymi...
Czymoralnośćmożnazatemzdefiniować?CzyracjęmiałFryderykNietzsche,któ-
rystwierdził,iżwiększośćteoretykówmoralnościdochodziwswychrozważaniach
jedyniedouzasadnieniaporywuwłasnegoserca,któryusystematyzowaliiuczynili
abstrakcyjnym?Czymożemypowiedzieć,żeistniejąobiektywnestandardymoral-
ne,którychkażdyczłowiekpowinienposzukiwaćwswoimżyciu?
Oczywiście,powinniśmytutajodrazuzauważyć,żeileszkółfilozoficznych,tyle
różnychdefinicjimoralności1.Popierwsze,definiowaniemoralnościmożeprze-
biegaćzgodniezporządkiemabsolutyzmuetycznegoalbozgodniezporządkiem
relatywizmuetycznego.
Zwolennikabsolutyzmutoktoś,ktopowie,iżdobromacharakterniezmiennyiobo-
wiązujezawszeiwszędzie,niezależnieodsubiektywnychnastawieńjednostekiinte-
resówgrupspołecznychczyprocesówhistorycznych.Wtakiejperspektywieistnie-
jetylkojedensystemregułmoralnych,któryjestsłuszny_pewneczynynietylko,
żesązłe,aleichzłoniemożezostaćzrównoważoneprzezjakiekolwiekkorzystne
konsekwencjeczyteżwytłumaczoneprzezjakiekolwiekflszczególneokolicznościH.
Napewnozazwolennikówabsolutyzmuetycznegomożemyuznaćwszystkich
chrześcijan.Wchrześcijańskiejnaucemoralnejdziesięćprzykazaństanowilistę
obowiązkóworazzachowańzakazanych,którychprzestrzeganiemacharakterbez-
warunkowyiniezależnyodkonsekwencji.Innymisłowy,dlachrześcijaninamoral-
nośćwiążesięzżyciemzgodnymzewskazówkamipochodzącymiodBoga,który
jestwtakiejperspektywieŹródłemwszelkiegodobra.
Przykłademabsolutyzmuetycznego,wktórymniemaodwołaniadoBoga,jestety-
kaImmanuelaKanta(1724_1804).Choćzostałaonastworzonaprzezgorliwego
chrześcijanina(protestanta),toopisujemoralnośćwsposóbprzemawiającyrów-
nieżdoateistów.Kantzaczynaododkrycia,iżjedyniedobrawolajestpodstawą
etycznejwartościczynu.Dobrawolajesttobezinteresowneiwolneodjakiejkol-
wiekzmysłowejdeterminacjipragnienieczynieniadobrze.Jestonacelemsamym
wsobie,anieśrodkiemprowadzącymdojakiegośinnegocelu,akceptowanymze
względunaprzewidywaneskutki.Azatemdziałaćmoralnietotyle,codziałać
1
Ł.Zaorski-Sikora,2003:Wprowadzeniedofilozofii,podręcznikmultimedialny,PUW,ŁódŹ.
Dobro
