Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Jaiinni,czylizasadymoralne
zaklinaćrzeczywistośćiudawać,żejestinaczej.Sądymoralne,
napodstawiektórychdziałamyiwydajemyocenymoralne,
sąchwiejne,niejednoznaczne,anajczęściejnawetdokońca
nieprzemyślaneinieartykułowane.Zwyklepostępujemyin-
stynktownielubrutynowo,niewdającsięwrozważania,które
itaknajczęściejniesąrozstrzygające.Zwykleteżkierujemy
siębardziejuczuciamiipanującymiobyczajaminiżsilnymi
przekonaniamimoralnymi.
Zresztąprzekonaniamoralnesądośćabstrakcyjne,adzia-
łaniekonkretne.Niejestłatwoprzenieśćprzeświadczenie,że
powinniśmybyćwstosunkudoludziżyczliwiiufni,wyraża-
jącwtensposóbszacunekdlaichczłowieczeństwa,najakąś
konkretnąsytuację,wktórejpojawiasięnapięcieikonflikt.
Przecieżmamyteżobowiązekbronićsię,chronićsiebie,dbać
owłasnedobroipowstrzymywaćdestrukcjęzestronyinnych
ludzi,prawda?Przerzucaniesięzasadaminiewieledaje,bo
wkonkretnychsytuacjachżyciowychmajązastosowanieróżne
zasadyjednocześnieiwdodatkuniewiadomodokładanie,jak
mielibyśmyjewdanymprzypadkuzastosować.Kanttwier-
dził,żegdytwójrozumetyczny(„rozumpraktyczny”,jakgo
nazywał)niemówiciwprost,comaszuczynić,topowinieneś
zadaćsobiepytanie,jakiezachowaniechciałbyśuczynićregułą
powszechną.Janaprzykładchciałbym,abypowszechnabyła
reguła,żewprowadzasięwbłądbandytów.AconatoKant
ijegofundamentalnaobronadosłownierozumianejpraw-
domówności?Tojużjegoproblem.
Dyskursetycznywymagaelastycznościirealizmu.Re-
alizmuwznaczeniupsychologicznym,czyliznajomości
29
