Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział6:Odimplozjidoekspansji
.................................................................
30
mowaliichnasłużbę,musielinadawaćimziemięwrazzuprawiającymi
jąludźmi.
Spotkaniespontanicznegoruchuspołecznego,którytworzyłsiecipodleg-
łości,zwoląpolitycznąichwykorzystaniadokonałosięwczasachKaro-
lingów.Jakożgłównymźródłemsukcesubyłotuprawdopodobnieposłuże-
niesięwięziamiwasalnymizjednejstronywceluzorganizowaniawojska
tak,bykażdyseniorodpowiadałzaswychwasali,zdrugiej–wceluzarzą-
dzaniapaństwemtak,byurzędnicystalisięwasalamimonarchy.Gdyto
państwoupadłopodnaporemponownierosnącejpresjizzewnątrzoraz
wbudowanychwjegoorganizacjęsiłodśrodkowych,czynniki,którejed-
nychskłaniałydoszukaniaopieki,adrugichdoszukaniapoddanych,zno-
wuzaczęłydziałaćzcałąmocą.
Powstałwtensposóbsystemidentycznychstosunkówpodległościwsferze
prywatnejiwinstytucjachpublicznych,cozatarłoróżnicemiędzynimi.
Król,możnowładcalubbiskup,zarządzającczytopaństwemlubprowincją,
czytodobramiprywatnymi,opierasięnawłasnejdomenie,którapozwala
muutrzymywaćdwóriwojsko,aprzetonarzucaćswojąwolęwasalom,wrazie
potrzebynawetsiłą.Cinatomiastotrzymująodsenioraziemięwlenno,wza-
mianzacoskładająmuhołdizobowiązująsiędoposłuszeństwaorazdo
pomocy,zwłaszczazbrojnej.Wasalzkoleimożejakąśczęśćziemi,którąmu
powierzono,oddaćswoimwłasnymwasalom,acinastępnym,itakdalej.
Ponieważjednakzieminiepodobnaoddzielićodludzi,którychwaleczność
lubpracastanowiąojejwartości,przetooddaćjąwlennotoudzielićwasa-
lowijakiejśwładzyijakiejśczęściwymiarusprawiedliwości,którebędzie
onskłonnytraktowaćjakoswojąwłasność,zwłaszczajeślimoże–doczego
prędzejczypóźniejdochodziwszędzie–przekazaćjespadkobiercom.Stąd
dziedziczeniestanowiskpaństwowychikościelnych,uniezależnianiesię
wasaliodseniorówinieuniknionekawałkowaniewładzy.Naniższychszczeb-
lachhierarchii,wewłościachsenioralnych,ziemięrównieżdzielisięna
dwieczęści,naziemiedworskieidzierżawy;produktyziemdworskichidą
naużytekseniora,natomiastwieśniacyrobociznąlubświadczeniamipłacą
zadzierżawionegrunty,któreuprawiająnawłasnyrachunek.Niedotyczyto
tylkoniewolników,cijednaksągatunkiemginącym.
Dlawspółczesnychróżnicamiędzylennemadzierżawąchłopskąjestprze-
pastna.Pierwsze,związanezrzemiosłemwojennym,przynosizaszczyt;
drugiezmuszadopracywpolu–zajęcianikczemnego.Naturawasalaise-
