Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI.Praworzymskieijegorolawrozwojueuropejskiejkulturyprawnej
Argumentamiprzeciwkoprzyjmowaniuistnieniatakiegowpływu
były:1)brakwVwiekup.n.e.stosunkówkulturalnychRzymuzAtena-
mi;2)istnieniewyraźnychprzekazówźródłowychowpływienieAten,
leczmiastgreckich(argumentembyłaturelacjaPomponiuszaprzekazana
wDigestach);3)zbieżnościpomiędzynormamiustawyXIItabliciprzepi-
samiustawodawstwaSolona,októrychwspominająCiceroiGaius,mogły
byćprzypadkowe,aichtłumaczenierecepcjąmyśligreckiejmogłowynikać
zmodynakulturęgreckąwspołeczeństwierzymskimwpoczątkachpryn-
cypatu61.Konsekwentnestanowiskokrytycznewobectradycjiowpływie
greckimnapowstanieustawyXIItablicreprezentujeEdoardoVolterra62.
Współczesnadoktrynaniepodchodzi,naogół,wsposóbnazbytkry-
tycznydotradycjiowysłaniudelegacjirzymskiejdoGrecji.Włoskihisto-
rykMazzarinopisze,iżtradycjatajestdyskusyjna,alezapewneniezbyt
dalekaodprawdy63.Wieackerdopuszczamożliwośćwysłaniadelegacji
rzymskiejdoAten(lubteżraczejdomiastwielkiejGrecji),wcelupozna-
niastosowanychtampraw64.WedleDeMartinowysłaniedelegacjimogło
miećjedynieznaczeniewceluodroczeniarozstrzygnięciasporumiędzy
patrycjuszamiiplebejuszami65.Schulzuważał,żenawet,gdybyprzyjąć,że
ustawaXIItablicstanowiłatwórspecyficznierzymski,toitakmożnaby
mówićosilnymwpływiegreckim:przejawiałsięonnietylkowposzcze-
gólnychrozwiązaniachprawnych,leczprzedewszystkimwsamejidei
kodyfikacji,takbardzoobcejmentalnościprawnejRzymian66.
Celempowyższychuwagniebyłostawianieżadnychnowychroz-
wiązańteoriioposelstwierzymskimwysłanymdoAtenczyteżinnych
miastgreckich,aniteżwyczerpującaocenadotychczasowejliteratury67.
Autorchciałjedyniepokazać,żewhistoriografiidotyczącejustawyXIIta-
blicpewnewątkipowracająwciążnanowo.
61
Zob.np.E.Pais(RicerchesullastoriaesuldirittopubblicoaRoma,Roma1915,s.147),któryswą
argumentacjętraktujewkontekścieznanejtezyonieautentycznościustawyXIItablic.
62
Zob.E.Volterra,Dirittoromanoedirittiorientali,Bologna1937,s.173–222.
63
Zob.S.Mazzarino,Ilpensierostoricoclassico,t.1,Bari1966,s.202.
64
Zob.F.Wieacker,RömischeRechtsgeschichte.Quellenkunde,Rechtsbildung,Jurisprudenzund
Rechtsliteratur,1Abschn.,München1988,s.302–304.
65
Zob.F.DeMartino,Storiadellacostituzioneromana,2ed.,t.1,Napoli1971,s.299,304.
66
Zob.F.Schulz,PrinzipiendesrömischenRechts,München1934,s.4in.Por.teżI.1,2,10:Etnon
ineleganterinduasspeciesiusciviledistributumvidetur.Namorigoeiusabinstitutisduarumcivitatium,
AthenarumscilicetetLacedaemonis,fluxissevidetur:inhisenimcivitatibusitaagisolitumerat,utLacedaemo-
niiquidemmagisea,quaeprolegibusobservarent,memoriaemandarent,Atheniensesveroea,quaeprolegibus
observarent,memoriaemandarent,Atheniensesveroea,quaeinlegibusscriptareprehendissent,custodirent.
67
Omówienieliteraturyzob.G.Crifò,Lalegge...,s.115–133.
56
